Türk Kültürü Bağlamında Ehl-İ Haklar’da Miraç Miti
Şu kitabın bölümü: Tansü, Y. E. (ed.) 2023. Tarih Alanında Seçme Yazılar- I.

İbrahim Karaca
Erciyes Üniversitesi

Özet

Ehl-i Hak inancı ve Ehl-i Hak topluluğu günümüzde İran’ın batı bölgelerinde varlığını sürdürmektedir. Anadolu’da yaşayan Alevi-Bektaşi toplulukları ile birçok ortak özelliği bulunan Ehl-i Hak inancı kendine özgü değerler sistemini oluşturmuştur. Bu çalışmanın konusunu Ehl-i Hak inancı içerisinde önemli bir yeri olan miraç miti oluşturmaktadır. Miraç miti özellikle Anadolu’da Alevi-Bektaşi topluluklarında sıkça işlenen bir konudur. Anadolu’da var olan miraç mitine İran’da Ehl-i Haklar arasında da rastlamaktayız. İran’da Ehl-i Haklar arsında anlatılan mit Ehl-i Hak inancı değerler sitemi içerisinde bulunan zuhur inancının bir yansımasıdır. Burada anlatılan mit ile beraber Hz. Ali’nin tanrının zuhuru olduğu ispatlanmaktadır. Anadolu Aleviliğinde ise miraç miti kırklar topluluğu ile bağlantı kurularak cem töreninin başlangıcını oluşturmaktadır. Türk kültürü içerisinde yer alan şamanlar törenlerde bu dünyadan bağlarını keserek göğe yükselmektedirler. Bu yükselişlerinde genelde bir kuş vasıtasıyla yükselmelerini gerçekleştirmektedirler. Benzer şekilde Hz. Muhammed’de göğe yükselirken Burak adı verilen at ile göğe çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacını Türk kültürü bağlamında Ehl-i Hak değerler sisteminde yer alan miraç mitini değerlendirmek oluşturmaktadır. Bu amaçla 2017-2019 tarihleri arasında İran’ın Tahran, Tebriz ve Kirmanşah merkezli etnografik ala çalışması yapılmıştır. Yapılan alan çalışmasından elde edilen veriler bu çalışmaya kaynaklık etmiştir. Ayrıca sahadan elde dilen birinci elden kaynaklar arasında yer alan kelamlar da çalışmaya kaynaklık etmiştir. Elde edilen veriler kültür tarihi yönünden değerlendirilmiştir

Anahtar Kelimeler:

Kaynakça Gösterimi

Karaca, İ. (2023). Türk Kültürü Bağlamında Ehl-İ Haklar’da Miraç Miti. In: Tansü, Y. E. (ed.), Tarih Alanında Seçme Yazılar- I. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub92.c418

Lisans

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Yayın Tarihi

23 March 2023

DOI

Kategoriler