Osmanlı Tarih Yazıcılığında Biyografi Türü: Taşköprülüzade’nin Eş- Şakaiku’n-Nu‘Mâniyye Eseri Üzerinden Genel Bir Değerlendirme
Şu kitabın bölümü: Tansü, Y. E. (ed.) 2023. Tarih Alanında Seçme Yazılar- I.

Nejla Doğan
Karabük Üniversitesi

Özet

Bu çalışmada, Osmanlı’nın ünlü bilgini Taşköprülüzade Ahmed Efendi tarafından
1558 senesinde tamamlanan ve Osmanlı literatüründe terceme-i hâl olarak bilinen biyografi
alanında ortaya konulmuş ilk müstakil eser eş- Şakaiku’n-Nu‘mâniyye’ye odaklanılmıştır.
Osmanlı tarih yazımında biyografi türünün gelişim seyri üzerine kısa bir değerlendirme
yapıldıktan sonra, biyografi çalışmaları kapsamında 16. asra damgasını vuran bu eserin
mahiyetine ve ilgili sorunlarına değinilmiştir. Önemli şahsiyetlerin biyografilerine dair
kıymetli bilgiler ihtiva eden eser, salt bir “yaşam anlatısı” olarak değerlendirilmemiştir.
İçerdiği zengin bilgilere nasıl yaklaşılması gerektiğini ele almak çalışmanın temel
sorunsallarından birini teşkil etmektedir. İkincil kaynaklar ışığında yapılan irdeleme ve
sorgulama sonucu, biyografi verilerinin Osmanlı dünyasının yaşam öykülerini kayıt altına
almaya düşkün olduklarını gösterdiği gibi dönemin biyografi türü hakkında da bilgiler
vermektedir. Şakaik’e içerdiği şeyh ve ulema biyografilerinden dolayı bir veri toplama
amacından ziyade, Osmanlı kültür ve ilmi dünyasını anlamak için başvurulmalıdır. Olgusal
bilgilerden daha fazlasını elde edeceğimiz söz konusu esere doğru yaklaşıldığı zaman
İmparatorluğu’n sosyo- ekonomik ve siyasi ağları hakkında da ipuçları yakalayabileceğimiz
sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kaynakça Gösterimi

Doğan, N. (2023). Osmanlı Tarih Yazıcılığında Biyografi Türü: Taşköprülüzade’nin Eş- Şakaiku’n-Nu‘Mâniyye Eseri Üzerinden Genel Bir Değerlendirme. In: Tansü, Y. E. (ed.), Tarih Alanında Seçme Yazılar- I. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub92.c417

Lisans

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Yayın Tarihi

23 March 2023

DOI

Kategoriler