Osmanlı Tarih Yazıcılığında Biyografi Türü: Taşköprülüzade’nin Eş- Şakaiku’n-Nu‘Mâniyye Eseri Üzerinden Genel Bir Değerlendirme
Şu kitabın bölümü:
Tansü,
Y.
E.
(ed.)
2023.
Tarih Alanında Seçme Yazılar- I.
Özet
Bu çalışmada, Osmanlı’nın ünlü bilgini Taşköprülüzade Ahmed Efendi tarafından
1558 senesinde tamamlanan ve Osmanlı literatüründe terceme-i hâl olarak bilinen biyografi
alanında ortaya konulmuş ilk müstakil eser eş- Şakaiku’n-Nu‘mâniyye’ye odaklanılmıştır.
Osmanlı tarih yazımında biyografi türünün gelişim seyri üzerine kısa bir değerlendirme
yapıldıktan sonra, biyografi çalışmaları kapsamında 16. asra damgasını vuran bu eserin
mahiyetine ve ilgili sorunlarına değinilmiştir. Önemli şahsiyetlerin biyografilerine dair
kıymetli bilgiler ihtiva eden eser, salt bir “yaşam anlatısı” olarak değerlendirilmemiştir.
İçerdiği zengin bilgilere nasıl yaklaşılması gerektiğini ele almak çalışmanın temel
sorunsallarından birini teşkil etmektedir. İkincil kaynaklar ışığında yapılan irdeleme ve
sorgulama sonucu, biyografi verilerinin Osmanlı dünyasının yaşam öykülerini kayıt altına
almaya düşkün olduklarını gösterdiği gibi dönemin biyografi türü hakkında da bilgiler
vermektedir. Şakaik’e içerdiği şeyh ve ulema biyografilerinden dolayı bir veri toplama
amacından ziyade, Osmanlı kültür ve ilmi dünyasını anlamak için başvurulmalıdır. Olgusal
bilgilerden daha fazlasını elde edeceğimiz söz konusu esere doğru yaklaşıldığı zaman
İmparatorluğu’n sosyo- ekonomik ve siyasi ağları hakkında da ipuçları yakalayabileceğimiz
sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Kaynakça Gösterimi
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Yayın Tarihi
DOI
Kategoriler
Telif Hakkı (c) 2023 Berna Karagözoğlu, Yaşar Bedirhan, Hava Selçuk, Metin Ziya Köse, Gül Çakır, Berces Kılıç, Samettin Başol, Abdullah Doğtekin, Nurhan Aydın, Kübranur Öztürk Derici, Mehmet Ali Türkmenoğlu, Mehmet Ziya Kantaş, Mustafa Oğuz, Nejla Doğan, İbrahim Karaca; Yunus Emre Tansü