
Alparslan Türkeş’in Milli Görüşü Çerçevesinde Milliyetçi Hareket Partisi Üzerine Bir Değerlendirme (1965-1980) Dönemi
Şu kitabın bölümü:
Özkaynar,
K.
&
Mecek,
M.
(eds.)
2025.
Sosyal Bilimlerde Kuram, Araştırma ve Tartışmalar - 1.
Özet
Türk siyasal hayatında sağ düşüncenin temel ilkelerini ve özünü anlayabilmek için Milliyetçi Hareket Partisi önemli bir role sahiptir. Milliyetçi Hareket Partisi’nin kuruluş amacının ortaya konulabilmesi için öncelikle Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’nin incelenmesi gerekmektedir. Türk milliyetçiliği fikrinin hem siyasal hem de ideolojik açıdan CKMP ve ardından MHP’de kurumsal olarak temsil edilebilmesi topluluklara yayılma ihtiyacını da beraberinde getirmiştir. CKMP’yi ideolojik bir zemine taşıyan Türkeş Genel Başkan olduktan sonra değişen ismi ile MHP’nin fikir hareketlerinin oluşmasında ülkücülük kavramını ön plana çıkararak bu süreçte MHP’yi Türk siyasal hayatı açısından önemli bir aktör hâline getirmiştir. MHP’nin sahip olduğu ideolojik anlayışın ortaya çıkmasında büyük ölçüde Alparslan Türkeş’in görüşlerinin etkili olduğu ifade edilebilir. Bu çalışma, MHP’nin sahip olduğu ideolojinin kavramsal çerçevesinin çizilmesi, Alparslan Türkeş’in parti üzerindeki etkisinin ortaya çıkarılması ve partinin oluşumunda etkili olan fikir hareketlerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu bağlamda, Türkiye’de milliyetçilik fikrinin gelişim süreci içinde önemli siyasi hareketlerden birisi olarak görülen Milliyetçi Hareket Partisi üzerinde 1965-1980 yılları arasındaki fikir hareketlerinin incelenmesi ile Alparslan Türkeş’in etkisi ortaya çıkarılmıştır. Çalışma kapsamında; Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’nden Milliyetçi Hareket Partisine tarihsel süreç, örgütsel ve ideolojik değişim, Alparslan Türkeş’in milli görüşü çerçevesinde “Dokuz Işık Doktrini”, MHP’nin fikir hareketleri ve milliyetçi cephe hükümetleri incelenmiştir. Çalışmada nitel veri toplama tekniği kullanılarak literatür taraması sonucunda elde edilen bilgilerden yararlanılmıştır. MHP’nin ideolojik çizgisinde zamana bağlı olarak değişiklikler olduğu görülmüştür. Türk siyasal hayatında parti isminin lider ile anılması ve lidere olan bağlılığın parti hareketinin yerleşmesi ile gelişmesi üzerinde etkili olduğu görülmüştür.