Antikçağda İki Deprem Karşılaştırması: Gediz (Hermos) Vadisi (MS 17) Ve Antakya (Antiokheia) Depremleri (MS 115)
Şu kitabın bölümü: Tansü, Y. E. (ed.) 2023. Tarih Alanında Seçme Yazılar- II.

Muzaffer Demir
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

Özet

MS 17 Hermos (Gediz) Vadisi ve MS 105 Antiokheia depremleri gerek şidddetleri ve gerekse yol açtıkları insan kaybı açısından Roma döneminin en büyük depremlerindendir. Bu sebeple antik dönem tarihçileri bu depremler hakkında daha detaylı bilgiler sunmaktadır. Tacitus MÖ 17 depreminin Hermos Nehri vadisi boyunca başta Sardeis (Manisa/Salihli) ve Magnesia (Manisa) olmak üzere en az 12 büyük kentin yıkımına yol açtığını ve deprem sonrasında Tiberius’un vergi muafiyeti de dâhil restore edilmeleri için depremden zarar gören bu kentlere yardımlarda bulunduğunu nispeten detaylı olarak aktarmaktadır. Plinius, Strabon, Cassius Dio, Seneca ve Velleius Paterculus gibi yazarlar da bu deprem hakkında kısa bilgiler sunmaktadır. Bu yazarların dışında deprem sonrası yardımlarından dolayı Tiberius’u onurlandıran yazıtlar ve nümizmatik kaynaklar ve inşaat faaliyetleriyle ilgili arkeolojik deliller de bulunmaktadır. Öte yandan MS 115 Antiokheia depremi de şiddetli olup başta Antiokheia olmak üzere çevre kentlerde çok büyük can ve mal kaybına sebep olmuştur. Her ne kadar bu depreme değinen antik yazar sayısı az olsa da, antik dönem yazarları içinde Cassius Dio bu depremin şiddeti, sebep olduğu can ve mal kayıpları, yol açtığı coğrafi değişimler ve topografik zararlar hakkında antik depremler içinde en canlı ve detaylı tanımlamayı yapmaktadır. Ioannes Malalas, Cassius Dio gibi muhtemelen deprem dönemine yakın bir zamanda yaşayan ve yerel bir kronik yazarından faydalanmıştır ve depremi kentte yaşamış olan Traianus’un deprem sonrası Antiokheia’daki restorasyon çalışmalarını detaylandırmaktadır. Bu çalışmada bu iki depremin karşılaştırılmasının sebebi her iki depremin şiddeti ve yol açtığı siyasi ve sosyo-kültürel sonuçların benzer olmasıdır. Tacitus’ta MS 17 depremini yaşayanlardan biridir. Bu söz konusu depremden kendisi de etkilendiğinden MS 115 depremi hakkında daha detaylı bilgi verme ihtimali dikkatlerden kaçmamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Kaynakça Gösterimi

Demir, M. (2023). Antikçağda İki Deprem Karşılaştırması: Gediz (Hermos) Vadisi (MS 17) Ve Antakya (Antiokheia) Depremleri (MS 115). In: Tansü, Y. E. (ed.), Tarih Alanında Seçme Yazılar- II. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub70.c245

Lisans

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Yayın Tarihi

23 March 2023

DOI

Kategoriler