
Lenfödem Tanısı ve Tedavisi
Şu kitabın bölümü:
Gölcük,
Y.
(ed.)
2025.
Sağlık Bilimlerinde Teorik ve Klinik Perspektifler.
Özet
Geniş bir damar ağından oluşan lenf sistemi, protein, mayi ve atık ürünleri içeren plazmayı interstisyel boşluklardan filtreleyerek sistemik kan dolaşımına geri döndürdüğünden sıvı dengesinin korunmasında önemli bir rol oynar. Gerek konjenital gerekse edinilmiş nedenlerle olsun lenf damarlarının veya kapaklarının yetersizliği sonucu lenfatik dolaşımın bozulması sonucu proteinden zengin interstisiyel sıvının, subkutan alanda anormal olarak birikimiyle ortaya çıkan hastalığa lenfödem denir. Lenfödem, altta yatan etyolojiye göre primer veya sekonder olarak sınıflandırılır. Primer lenfödem, lenfatik yapılarda veya fonksiyonlarda genetik ve ailevi anormalliklerle ilişkilidir. Sekonder lenfödem, lenfatik sistemi invaziv olarak bozan ekzojen nedenlere atfedilir. Tipik invaziv vakalar arasında lenf nodu diseksiyonu, kemoterapi, radyoterapi, travma, kronik enfeksiyon, inflamasyon ve filaryazis bulunur. Lenfödem, enfeksiyon riskinde artışlara ve fibrokeratinöz değişikliklere neden olduğu gibi, ciddi işlevsel kısıtlılıklara ve psikolojik sorunlara da yol açarak yaşam kalitesini azaltır. Üst ekstremitelerde görülen sekonder lenfödem vakalarının büyük çoğunluğunda, altta yatan hastalık meme kanseridir.
Lönfödem tedavisinde diüretikler kullanılmamalıdır. Diüretik tedavi sıvıyı uzaklaştırdığı halde biriken lenf sıvısının içeriğindeki proteinleri uzaklaştırmadığı için lenfödemli hastalarda semptomları daha da kötüleştirir. Lenfödemde kompleks fizik tedavi başlıca uygulanan konservatif tedavi yöntemidir. Bu kompleks tedavi kompresyon giysileriyle kompresyon tedavisi, kompresyonla egzersiz tedavisi, manuel lenf drenajı uygulanması ve cilt bakımı olmak üzere dört yöntemden ibarettir. Konservatif tedaviyle inflamasyon, volüm ve enfeksiyonlarda bariz düzelmeler sağlanabilir. Uygun olgularda mikro-cerrahi girişimlerle yapılan vaskülarize lenf nodu transferi veya lenfovenöz bypass girişimleriyle başarılı sonuçlar alınmaktadır.