Glandula Salivariae Anatomik Yapısı, Nörolojik ve Klinik Bağlantıları
Şu kitabın bölümü: Koç Direk, F. (ed.) 2024. Anatomiye Klinik ve Morfolojik Yaklaşımlar.

Sibel Ateşoğlu Karabaş
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
Rabia Filik
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

Özet

Salivaria (tükürük), sindirim fonksiyonunda görev alan, içerisinde birçok immün madde barındıran, ağız boşluğu ve tüm organizma için pek çok görevi olan akışkan bir vücut sıvısıdır. Tükürük adı verilen salgıyı sentezleyen, bu salgılarını bir kanal ile mukoza yüzeyine ileten, cavitas oris mukozasında ve çevresinde yerleşen ekzokrin bezlerin tamamına glandulae salivaria (tükürük bezleri) adı verilir. Tükürük bezleri, ağız içindeki tükürük üretimi ve boşaltımını sağlayarak sindirim, ağız hijyeni ve konuşma gibi işlevlere katkıda bulunur. Cavitas oris’te glandula parotidea, glandula submandibularis ve glandula sublingualis olmak üzere üç çift majör tükürük bezi bulunmaktadır. Günlük 1-1,5 lt üretilen tükürük salgısının %45’ini glandula parotidea, %45’ini glandula submandibularis ve %5’ini glandula sublingualis oluşturur. Glandula parotidea, en büyük tükürük bezi olup, kulak önünde yerleşir ve seröz (sulu) salgı üretir. Glandula submandibularis, çene altı bölgesinde bulunur ve hem seröz hem de müköz (yapışkan) salgılar üretir. Glandula sublingualis ise dil altı bölgesinde yer alır ve mukozal salgılar üretir. Major tükürük bezlerinin anatomik yerleşimleri nörovasküler yapılarla olan yakın komşulukları açısından klinik ve cerrahi olarak oldukça önemlidir. Cavitas oris’te mukozanın altında yerleşim gösteren, salgılarını küçük kanallar ile cavitas oris’e boşaltan, glandulae linguales, glandulae labiales,glandulae buccales, glandulae molares, glandulae palatinae ve diğer küçük tükürük bezleri de bulunmaktadır. Bu bezlerin tamamına glandulae salivariae minores adı verilir. Tükürük bezlerinin fonksiyonları, sinirsel uyarılarla düzenlenir. Parasempatik sinir sistemi, tükürük üretimini artıran ana uyarılayıcıdır.

Kaynakça Gösterimi

Ateşoğlu Karabaş, S. & Filik, R. (2024). Glandula Salivariae Anatomik Yapısı, Nörolojik ve Klinik Bağlantıları . In: Koç Direk, F. (ed.), Anatomiye Klinik ve Morfolojik Yaklaşımlar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub626.c2697

Lisans

Yayın Tarihi

29 December 2024

DOI