Uşak Seccadelerinin Tarihsel Çerçevesi Üzerine Bir İnceleme
Şu kitabın bölümü:
Pala Yavuzyiğit,
Z.
(ed.)
2024.
Geleneksel Türk Sanatlarında Güncel Çalışmalar.
Özet
Osmanlı İmparatorluğu döneminde Uşak ili en önemli dokuma merkezlerinden biri olarak ön plana çıkmıştır. Özellikle halı dokuma alanında uygulanan teknikler ve motifleriyle uluslararası alanda büyük bir üne kavuşmuştur. Bu bağlamda Uşak seccadelerinin tarihi, halıcılık sanatının incelikleriyle ve zenginlikleriyle doğrudan ilişkilidir. Aynı zamanda Anadolu’nun halı kültürünü, sanatını ve inceliklerini gösteren önemli eserlerin başında gelmektedir. Uşak seccadeleri, 15. ve 16. yüzyılda yani klasik dönemde cami ve saraylarda namaz kılmak için kullanılmıştır. Seccadeler genellikle mihrap motifiyle işlenmiş, bitki motifleri ve geometrik desenlerle süslenmiştir. 17. ve 18. yüzyıla gelindiğinde, Uşak seccadeleri üzerinden Avrupa’ya ihracat yapılmaya başlanmıştır. Avrupa’ya gönderilen seccadeler kilise ve saraylarda bir dekor unsuru olarak kullanılmıştır. 19. yüzyıl ve sonrasında ise Uşak seccadelerinin üretimi azalmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun son zamanlarında fabrika üretiminin olması, geleneksel seccadelerin üretiminin zayıflamasına neden olmuştur. Fakat bu gelenek yine de korunmaya devam edilmiştir. Ancak günümüzde Uşak seccadelerine geçmişte olduğu gibi günümüzde de ilgi duyulmaya devam etmektedir. Bununla birlikte modern Uşak halıcıları tarafından bu seccadelerin geleneksel özellikleri ve desenleri korunmakta, yaşatılmaya devam edilmektedir. Bu bağlamda çalışmada, Uşak seccadelerinin dünü ve bugünü tarihsel bir perspektiften ele almayı amaçlamaktadır. Böylece Türk İslam sanatında bu seccadelerin akademik alandaki çalışmaları, tarihsel süreci, geleneksel motif ve desenleri ve üretimi ile ilgili bir literatür sunulmuştur.