Türkiye Cumhuriyeti Tarihinde Maliye Politikalarının Etkileri
Şu kitabın bölümü:
Özçelik,
Ö.
&
Özbek Çifçi,
R.
İ.
(eds.)
2024.
Türkiye Ekonomisinin 100 Yıllık Panoraması II.
Özet
İnsanlık tarihi boyunca meydana gelen ekonomik, mali, siyasi, sosyal, kültürel ve teknolojik gelişmeler hemen hemen her toplumu etkilemiştir. Devletler ise bu etkiler karşısında çeşitli ekonomi politikaları uygulamıştır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bu yana uygulanan maliye politikalarının temel mali göstergelere etkisini incelemektir. Bunun için ekonomi politikalarından yalnızca maliye politikası kapsamında olanlar dikkate alınmıştır. Uygulanan maliye politikaları ve bu politikaların temel mali göstergelere etkileri incelenirken Türkiye ekonomisi altı döneme ayrılmıştır. Cumhuriyet tarihi boyunca, kamu ekonomisinin büyüklüğünü gösteren kamu harcamalarının gayri safi yurtiçi hasıla içindeki payı ortalama %20,2 ve ekonomik büyüme oranı ortalama %5,17 iken devlet bütçesi ortalama %2,45 açık vermiştir. Ekonomik büyüme performansının en iyi ve kamu ekonomisi büyüklüğünün en düşük olduğu dönem 1923-1929 liberal politikalar dönemidir. Ekonomik büyüme performansının en düşük ve bütçe açığının en yüksek olduğu dönem ise 1980-2001 piyasa ekonomisine geçiş dönemidir. Bütçe dengesinin en iyi olduğu dönem 1930-1949 dönemi iken kamu ekonomisi büyüklüğün en yüksek olduğu dönem 2002-2022 dönemidir.