Psikoloji, birçok alt alanı içeren geniş bir disiplindir ve bu alanlardan biri de "eğitim psikolojisi"dir. Eğitim psikolojisi, bireylerin (özellikle öğrencilerin) gelişim ve öğrenme süreçlerini anlamaya çalışır. Gelişim psikolojisi, insan gelişimiyle ilgili birçok kavramı açıklığa kavuşturmuştur; bunlar arasında gelişim, büyüme, olgunlaşma, hazırbulunuşluluk, kritik dönem gibi kavramlar bulunmaktadır. Ayrıca bu alanda gelişimi etkileyen faktörler de incelenmiş, çevre ve kalıtımın insan gelişimi üzerindeki ortak etkileri açıklanmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda, kalıtım yoluyla gelen potansiyel güçlerin ortaya çıkabilmesi için uygun çevresel koşulların gerekli olduğu vurgulanmıştır. Gelişimle ilgili önemli ilkeler de tanımlanmıştır.

Gelişimi açıklarken, gelişim dönemleri ve bu dönemlere özgü görevler de dikkate alınmalıdır. Gelişim süreci, döllenmeden ölüme kadar uzanan belirli aşamalara ayrılmaktadır ve her bir aşamada bireyin yerine getirmesi gereken belirli beceri ve davranışlar vardır. Bu görevler "gelişim görevleri" olarak adlandırılmaktadır. Gelişim dönemleri, farklı araştırmacılar tarafından çeşitli aşamalara ayrılarak incelenmiştir. Freud, Erikson ve Piaget gibi teorisyenler bu alanda önemli katkılar sunmuşlardır. Her bir dönemde, o döneme özgü özellikler ve karşılaşılan problemler tanımlanmıştır. Bu çerçevede, Havighurst tarafından önerilen ve altı evreye ayrılan gelişim dönemleri açıklanmıştır.

Psikolojide kuramların önemi büyüktür ve bu durum gelişim araştırmaları için de geçerlidir. Gelişim kuramları, olayları ve olguları açıklamakta, genel geçer normlara ulaşmayı amaçlamakta ve evrensel ilkelerin belirlenmesine olanak sağlamaktadır. Ayrıca, kuramlar gelecekteki olayları tahmin etme olanağı sunmaktadır. Gelişimi inceleyen araştırmacılar, bu süreci çeşitli kuramlar çerçevesinde ele almışlardır. Başlıca gelişim kuramları özet halinde sunulmuştur.