Antroposen Çağda Negatif Dışsallık Gerçeği
Şu kitabın bölümü: Ata, A. Y. & Akkaynak, B. (eds.) 2024. Ekonomi ve Finans Alanında Güncel Çalışmalar.

Hakkı M. Ay
Selçuk Üniversitesi
Nihal Güneş Ay
Selçuk Üniversitesi

Özet

Yeryüzünü insanlar, hayvanlar, bitkiler ve organizmalar birlikte kullanmaktadırlar. İnsanın doğadaki canlı ve toprak, su gibi cansız varlıkları hayatta kalmak adına aşırıya kaçan tüketimi ile birlikte birçok sorunlar baş göstermeye başlamıştır. Özellikle son birkaç yüzyıl içinde toplumların karşılıklı olarak zihinsel ve eylemsel yönelimlerinin sonucu olarak birlikte yaşama kültürü derinden sarsılmıştır. Yaşanılan bu yönelimler ayrıca herkesin paydaşı olan doğanın bozulmasını beraberinde getirmiştir. Doğanın bozulması aslında beraber yaşama kültürünün yozlaşmış aktüel durumudur.

Sömürgecilik hareketlerine paralel olarak modernleşme ve kentleşme süreç ve çabaları gelişim göstermiştir. Sanayileşme, uzmanlaşma, üstünlükler teorisi, işbölümü gibi ekonomik ve sosyal alandaki yeni sürümler kentlere göçü hızlandırmıştır.  Kendi doğasına ve çabasına yabancılaşan insan sömürge, çarpık kentleşme ve güvensizlik ortamında doğal olarak doğaya karşı da yabancılaşmıştır. Homo economicus kavramı ile çalışma, iddihar etme (biriktirme), tasarruf bilinci, rasyonel davranma ve yüksek kar hırsı insan nazarında doğanın metalaşmasını hızlandırmıştır.

İçinde bulunulan Antropozen çağın özelliği, insanın yıkıcı bir güç olarak faaliyetlerinin iklim ve ekosistemlerde negatif dönüştürücü etkiye neden olabilecek güce ulaştığı bir dönem olmasıdır. Yeryüzündeki doğal kaynakların kullanımındaki değişiklikler ve ormanların yok olmasından yoğun fosil yakıt tüketimine kadar insan faaliyetleri önemli jeolojik güç durumuna gelmiştir. Bu dönemi buhar makinesinin icadı ve sanayi devrimi ile iki yüzyıl öncesinde başladığı konusunda fikir sahibi olanlar vardır. Kapitalizm ile doğanın tahrip edilmesine ve sömürülmesine olanak verilmiştir.

Antropozen Çağ’da insan üretim ve tüketiminde yaşanan aşırılık, hem özel hem de kamu sektöründe negatif dışsallıkları doğurmuştur. Bu çağ günümüzde iklim değişikliği, biyoçeşitlilik kaybı, su kirliliği gibi çevresel sorunlar yanı sıra demokratik sisteme verdiği zararlarla çok boyutlu etkilere sahiptir. Bir piyasa başarısızlığı sonucu olarak ta görülen negatif dışsallıkların en aza düşürülmesi için ulusal ve uluslararası düzeyde kolektif bir çalışma gerektirir. Bu çalışmada Antropozen Çağ ve özellikleri, negatif dışsallıklar kavramı, etkileri ve geliştirilen politikaları anlatılmaktadır.

Kaynakça Gösterimi

Ay, H. M. & Güneş Ay, N. (2024). Antroposen Çağda Negatif Dışsallık Gerçeği. In: Ata, A. Y. & Akkaynak, B. (eds.), Ekonomi ve Finans Alanında Güncel Çalışmalar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub585.c2414

Lisans

Yayın Tarihi

22 December 2024

DOI

Kategoriler