Çok Yanlı Platformlarda Tüketici Bağlılığı
Şu kitabın bölümü: Karapınar Kocağ, E. & İnce Yenilmez, M. (eds.) 2024. Güncel Mikro İktisat Uygulamaları.

Bahar Baysal Kar
Bursa Uludağ Üniversitesi

Özet

Platformlar iktisat biliminde daha çok ¨etkinlik¨ özelinde tartışılan ¨aracı¨ firmalar olmasına rağmen bu firmaların başarısı ve bu başarının devamlılığında platform firma, platform firmaları destekleyen yatırımcılar ve tüketiciler arasındaki ittifakın önemi büyüktür. Literatürde platform modeline temel olan bu yön genellikle ikinci planda kalmaktadır. Bu modele hakim olan platform firmalar, yatırımcılar, tüketiciler, işgücü ve düzenleyiciler arasındaki güç ilişkileri örtük biçimde incelenmektedir. Bu bölümde tüketicilerin neden bu ittifakın bir müttefiki olduğu tartışılmaktadır. Buna göre platform firmalar ¨tüketici çıkarı¨ söylemi altında faaliyetlerini meşrulaştırmaktadır. Tüketiciler bu faaliyetlerden çeşitli kolaylık ve avantajlar (düşük fiyat, hızlı teslimat, yenilik, alternatiflerin çokluğu, daha geniş sosyal çevre, vb.) elde etmektedir.  Platformun piyasadaki konumunu güçlendirmesi, piyasa gücü elde etmesi geleneksel eksik rekabet piyasalarının aksine tüketici için yüksek fiyat ve düşük üretim anlamına gelmemektedir. Aksine tüketicilerin platform firmalara olan güven ve bağlılığını daha da arttırmaktadır. Bu nedenle kapitalist sistemde geleneksel olarak tüketicinin hakimiyetinden bahsedilse de, bunun platform kapitalizminde tüketici bağlılığına (consumer dependence) doğru evrilmesi, tüketici verilerine erişim gibi tüketicilerin zararına uygulamalara rağmen, politika yapıcılar ve düzenleyicilerin aleyhlerine yapabilecekleri düzenlemelere karşı platform firmalara politik güç kazandırmaktadır. Zira politika yapıcıların platformlara yönelik rekabeti arttırıcı, faaliyetlerini engelleyici düzenlemeler yapmaları, tüketicilerin onların sağladığı kolaylık ve avantajlardan mahrum olması anlamına gelmektedir. Bu mahrumiyetten doğabilecek tepki nedeni ile politika yapıcılar bu kadar geniş bir seçmen kitlesini karşına almak istememektedir. Buna rağmen yapılabilecek regülasyon öncelikli hedef veya öncelikli kesime göre değişiklik gösterecektir. Ayrıca tüketicilerde belirli kısıtlar altında bu yeni modelin kaybedeni işgücünün durumunun iyileştirilmesine yönelik geliştirilebilecek bir bilinç platform firmaların bu kesim lehine düzenleme yapmasına ön ayak olabilecektir.

Kaynakça Gösterimi

Baysal Kar, B. (2024). Çok Yanlı Platformlarda Tüketici Bağlılığı . In: Karapınar Kocağ, E. & İnce Yenilmez, M. (eds.), Güncel Mikro İktisat Uygulamaları. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub583.c2400

Lisans

Yayın Tarihi

24 December 2024

DOI

Kategoriler