Doğal Afetlerin Mali Risk Açısından Değerlendirilmesi
Şu kitabın bölümü:
Ela,
M.
&
Albayrak,
M.
(eds.)
2024.
Güncel Mali Araştırmalar.
Özet
Doğal afetler, kısa zaman dilimlerinde meydana gelen ve ekonomik ve sosyal açıdan önemli olumsuz etkilere sahip olma potansiyeli taşıyan nispeten seyrek görülen olaylardır. Doğal afetler, özel varlıklarda ve kamusal altyapıda ekonomik kayıplara ve insan kayıplarına neden olmaktadır. Doğal afetler, dünya genelindeki ekonomilerin istikrarı ve refahı için ciddi bir tehdit oluşturur. Günümüzde doğal afetler önemli miktarda ekonomik maliyete yol açmaktadır. Ortaya çıkan bu maliyetleri genellikle özel sigorta piyasalarının gelişmediği ekonomilerde hükümetlerce üstlenilmektedir. Hükümetler afet öncesi açık bir taahhütte bulunmasa bile, afet sonrası ortaya çıkan maliyelerin karşılanmasında sosyal ve politik baskı ile karşılaşırlar. Bu maliyetler, devlet bütçesinde olası yükümlülükler şeklini alır. Afetler, hem kamu gelirleri hem de harcamaları açısından mali risklere neden olmaktadır. Afetler kamu maliyesi için potansiyel olarak önemli etkilere sahip olmaktadır. Kamu harcamalarını artırmakta ve kamu gelirini azaltmakta ve bunun sonucunda da artan iç veya dış borçlanma, mevcut yatırımlarda önemli değişiklikler ve parasal genişleme ile sonuçlanabilir. Doğal afetler ayrıca hükümetlerin azaltma ve hazırlık önlemleri almaları ölçüsünde kamu maliyesi üzerinde ek baskılar oluşturur. Literatürde hükümetlerin afetlerle ilgili olası yükümlülükleri nasıl yönetileceğine dair çok az kanıt ve sınırlı politika tavsiyesi bulunmaktadır. Yapılan çalışmalarda kişi başına düşen GSYİH artıkça doğal afet kaynaklı ölümlerin azaldığı buna karşın tahrip olan varlıklar açısından bakıldığında daha yüksek mutlak maliyetlerle karşılaşılmaktadır. Bu çalışma, doğal afetlerin yaratmış olduğu olası yükümlülükler kavramını ve mali riskler de dâhil olmak üzere kamu maliyesini etkileyebilecek kanalları açıklığa kavuşturmayı amaçlamaktadır.