Alışveriş Merkezlerinin Yerel Perakende İşletmeler Üzerindeki Ekonomik Etkisi: Tr33 Bölgesi Uygulaması
İndir
Özet
Perakende sektörü, insanlara farklı tercihler ve hizmetler sağlayarak toplumun ekonomik ve sosyal refahını şekillendiren önemli aktörlerden birisidir. Son kırk yıldır Türkiye’de sektörde çok büyük ölçekte aktörler olarak alışveriş merkezleri ortaya çıkmış ve büyük metropollerden taşraya, küçük yerleşim birimlerine doğru yayılmıştır. Alışveriş merkezlerinin sayılarının giderek artması, gerek yerel perakende işletmeler, gerekse yerel tüketiciler üzerinde birçok açıdan etkiler doğurmuştur. Bu durum, rekabetin artması, malların çeşitlenmesi, reklam kampanyalarının patlaması, eğlence imkanlarının çoğalması, kredi kartı kullanımın yaygınlaşması, kalitenin artması gibi hem perakende sektörü üreticilerini hem de tüketicilerini etkileyen büyük bir değişimi tetiklemiştir. Tüm sektörü çepeçevre saran bu değişim dalgası başlangıçta her ne kadar tüketiciler tarafından olumlu bulunmuş olsa da özellikle geleneksel yerel perakende işletmelerinin şiddetli direnci ile karşılaşmıştır.
Literatürde alışveriş merkezleri ile ilgili yapılan çalışmaları iki grupta toplamak mümkündür: İlk grup çalışmalar, daha ziyade modern ve büyük alışveriş merkezlerinin küçük ve geleneksel yerel perakende işletmeler üzerindeki olumsuz etkilerine odaklanmıştır. Bu çalışmalar, alışveriş merkezlerinin artan rekabeti nedeniyle yerel perakende işletmelerin satışlarının, karlılığının, istihdam imkanlarının vb. daralmasına neden olduğu sonucuna varmışlardır. Fakat ilerleyen süreçte alışveriş merkezlerinin tüm dünyada görülen ve ekonomik gelişimin ürünü olan yapılar olduğu algısının kabul görmesi, tüketiciler ve yerel işletmeler üzerinde ne tür olumlu etkilerinin olduğu ile ilgili çalışmalara kapı açmıştır.
Bu çalışmanın amacı, TR33 Bölgesi’ndeki dört il merkezinde (Kütahya, Afyon, Manisa ve Uşak) bulunan alışveriş merkezlerinin yerel perakende işletmeler üzerindeki nicel ekonomik etkilerini ölçmektir. Bu amaçla, TR33 Bölgesinde faaliyette bulunan alışveriş merkezlerinde ve alışveriş merkezi iv dışında faaliyette bulunan yerel işletmeler üzerinde bir araştırma yapılmış ve 785 işletmeye anket uygulanmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, alışveriş merkezlerinin faaliyete geçmesi ile yerel perakende işletmelerin istihdam imkanlarında, satış hacminde, karlılığında ve müşteri sayısında bir artış gerçekleştiği gözlenmiştir.