Bilgisayarlı Tomografi
Şu kitabın bölümü: Nur, S. & Demir, H. (eds.) 2024. Radyasyon Uygulamaları ve Radyasyondan Korunma.

Ayşe Gülbin Kavak
Gaziantep Üniversitesi

Özet

Bilgisayarlı Tomografi (BT), x-ışınları kullanarak vücut içyapılarının kesitsel görüntülerini elde eden ileri tıbbi görüntüleme yöntemidir. BT cihazları, yüksek enerji seviyelerindeki x-ışınlarının vücut içinden geçerken farklı doku türleri tarafından farklı oranlarda soğurulması prensibine dayanmaktadır. Bu soğurma farkları, detektörler tarafından algılanır ve dijital verilere dönüştürülerek bir bilgisayar tarafından işlenir. BT’nin bu ayrıntılı görüntüleme yeteneği, başta onkoloji, travma, kardiyovasküler hastalıklar ve nöroloji gibi alanlarda olmak üzere birçok klinik uygulamada önemli bir rol oynamaktadır. BT teknolojisi zamanla gelişerek daha hızlı ve daha yüksek çözünürlüklü tarama yapabilen cihazlar haline gelmiştir. BT’nin bir diğer önemli gelişim alanı ise yapay zeka destekli görüntüleme ve rekonstrüksiyon teknikleridir. Yapay zeka, görüntü işleme sürecinde gürültüyü azaltarak, düşük dozlu taramalarda bile yüksek çözünürlük sunabilmektedir. Bu, hem hastaların maruz kaldığı radyasyon miktarını azaltmakta hem de tanı doğruluğunu arttırmaktadır. Yapay zeka algoritmaları tümör tespiti, anomali sınıflandırması, organ segmentasyonu ve hızlı tarama gibi klinik uygulamalarda önemli katkılar sunmaktadır. Yapay zeka destekli rekonstrüksiyon teknikleri, geleneksel yöntemlerden farklı olarak iteratif algoritmalarla görüntü kalitesini optimize ederek daha hassas ve güvenilir sonuçlar sağlamaktadır.

BT kullanımındaki temel avantajlardan biri, hızlı bir şekilde geniş bir klinik yelpazede güvenilir sonuçlar vermesidir. Bununla birlikte, BT taramalarında kullanılan radyasyonun potansiyel zararları da göz önünde bulundurulmalı ve özellikle pediatrik hastalar, hamileler ve sık tekrarlayan taramalara ihtiyaç duyulan hastalar için düşük doz protokolleri uygulanmalıdır. Ultra düşük doz BT teknikleri, gelişmiş detektörler ve yapay zeka tabanlı rekonstrüksiyon algoritmaları ile mümkün hale gelmiş ve radyasyon maruziyetini önemli ölçüde azaltırken tanısal doğruluğu koruma olanağı sunmuştur.

Sonuç olarak, BT tanı, tedavi planlaması ve izleme süreçlerinde vazgeçilmez bir araç haline gelmiştir. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte BT cihazları, daha az radyasyonla daha hızlı ve yüksek çözünürlüklü görüntüler sağlayabilmektedir. Yapay zeka destekli yenilikler ve spektral BT gibi ileri teknikler, bu alandaki ilerlemeleri daha da hızlandırarak modern tıbbın ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir.

Kaynakça Gösterimi

Kavak, A. G. (2024). Bilgisayarlı Tomografi. In: Nur, S. & Demir, H. (eds.), Radyasyon Uygulamaları ve Radyasyondan Korunma. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub497.c2037

Lisans

Yayın Tarihi

23 October 2024

DOI