Afet Yönetiminde Öncü Stratejiler: Deprem Kayıp Tahmin Sistemlerindeki İlerlemeler
Şu kitabın bölümü:
Tün,
M.
(ed.)
2024.
Tehlikeler ve Afet Dirençli Kentler I.
Özet
Depremler tüm dünyayı etkileyen ve büyük kayıplara sebep olan doğal felaketlerdir. Doğası gereği önlenemezler, durdurulamazlar, çok kısa bir sürede çok büyük kayıplara ve yıkımlara neden olurlar. Meydana gelen depremler sonrasında yaşanan tecrübe, bilgi birikimi ve gelişen teknoloji ile orantılı olarak inşaat ve deprem mühendisliğinde yaşanan gelişmeler; hazırlık yapma, kayıpları önleme ve etkin afet yönetimi disiplinlerinde büyük ilerlemelere kapı açmıştır. Deprem Ön Hasar Tahmin ya da Deprem Kayıp Tahmin Sistemleri de bu ilerlemelerin en önemli ürünlerinden biridir. Bu sistemler ile özellikle sismik olarak aktif bölgelerde, bölgeyi etkileyebilecek tüm senaryolar dikkate alınarak, olası afetlerin sonuçları hakkında yönetim birimleri ve yetkili merciler bilgilendirilebilmektedirler. Böylelikle afetlere karşı gerekli hazırlıklar yapılabilmekte, önlemler alınabilmekte ve etkin bir afet yönetim planı hazırlanabilmektedir. Ayrıca bu sistemler olası bir deprem afeti ile eş-zamanlı çalışarak depremin hemen ardından etkilenen bölgeleri tahmin edebilmekte, etkili bir afet ve acil durum yönetiminin yapılabilmesini sağlamaktadır. Küresel ölçekte, belirli bir bölge ya da belirli bir ülke için geliştirilmiş birçok deprem kayıp sistemi bulunmaktadır. Bu sistemler kapasitelerine göre çevrimiçi (online) ya da manuel (senaryo modunda) çalışabilmekte, sadece tehlike, sadece risk, tehlike ve risk birlikte tahmin edebilecek şekilde geliştirilmişlerdir. Bu çalışma kapsamında küresel ölçekte kabul görmüş USGS ShakeMap, PAGER, FEMA HAZUS, GEM OPENQUAKE, AFAD-RED ve REDAS yazılımlarının çalışma prensipleri, incelenmiştir. Daha sonra REDAS yazılımı kullanılarak 06 Şubat 2023 (Mw7.7) Pazarcık depremi senaryo deprem olarak çalışılmış, depremin hemen ardından lokasyon ve büyüklük verileri kullanılarak başlatılan tehlike analizleri, sonraki aşamada gerçek deprem verileri ile güncellenmiş ve sonuçlar karşılaştırmalı sunularak, afet yönetimi için çevrimiçi veri almanın önemi sunulmuştur.