FODMAP ve Bazı Hastalıklarda FODMAP Diyet Uygulamaları
Şu kitabın bölümü: Bilgili, N. & Bilgili, A. (eds.) 2024. Sağlık Bilimlerinde Akademik Araştırma ve Değerlendirmeler.

Damla Semiz
Bezmialem Vakıf Üniversitesi
Ayşe Güneş Bayır
Bezmialem Vakıf Üniversitesi

Özet

FODMAP adı verilen kısa zincirli karbonhidratlar; fermente edilebilir, oligosakkaritler, disakkaritler, monosakkaritler ve polioller olup besinlerin çoğunun içeriğinde bulunurlar. Bazı bireylerin FODMAP içeren besinlerin tüketmesi ile gaz, ishal, karın şişkinliği ve kramp gibi gastrointestinal semptomlar görülebilmektedir. Ayrıca, bu bireylerin yaşam kalitesini de bu durum ciddi manada düşürmekte olup bu semptomların kontrolü için düşük FODMAP diyeti sunulmaktadır. Düşük FODMAP diyeti, insanların ince barsağında yavaşça emilen veya sindirilemeyen aynı zamanda yüksek düzeyde ozmotik kısa zincirli karbonhidratların alımını kısıtlamaya dayanmaktadır. Diğer yandan, Düşük FODMAP diyet planlaması üç aşamada uygulanmaktadır: FODMAP kısıtlanması, yeniden verilmesi ve ardından hastaların toleransına göre bireye özgü seçici FODMAP. Düşük FODMAP diyeti, diğer fonksiyonel gastrointestinal sistem bozukluklarında, irritabl bağırsak sendromunda, çölyak dışı gluten hassasiyetinde inflamatuar bağırsak hastalıklarında, uygulanmaktadır. Böylece bu rahatsızlıklarda bireylerin semptomlarında azalma ve yaşam kalitesinde de artış görülmektedir. Ancak, bireylerin beslenmesinde FODMAP kısıtlamasının dezavantajları da vardır. FODMAP bileşenlerinin çoğu prebiyotik karakterde olduğundan beslenmede lif alımının azalmasına yol açarak bağırsak mikrobiyotası üzerinde olumsuz etkilere sebep olabilir. Düşük FODMAP diyet uygulaması ve semptomların takibinde mutlaka bir sağlık profesyoneli görev almalıdır. Özellikle diyetisyenler, hastanın günlük olarak maruz kaldığı FODMAP bileşenlerini belirlemeli, gıdalara toleransı test etmeli, diyete bağımlılığı kontrol etmeli, hastaya özel diyet talimatları vermeli ve gıda kaynaklarına alternatifler sunarak diyette maksimum çeşitliliği sağlamalıdır. FODMAP karbonhidratlarını incelemek, düşük FODMAP diyetini açıklamak ve düşük FODMAP diyetinin etkilerine ilişkin kanıtlar hakkında bir güncelleme bu derleme ile amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kaynakça Gösterimi

Semiz, D. & Güneş Bayır, A. (2024). FODMAP ve Bazı Hastalıklarda FODMAP Diyet Uygulamaları. In: Bilgili, N. & Bilgili, A. (eds.), Sağlık Bilimlerinde Akademik Araştırma ve Değerlendirmeler. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub431.c1886

Lisans

Yayın Tarihi

27 March 2024

DOI