Doğal Afetler ve İnsan Hakları: Doğal Afet Sürecinde Uluslararası İnsan Hakları Hukuku Kurallarının Uygulanabilirliği Meselesi
Şu kitabın bölümü: Şahin, A. (ed.) 2023. Sosyal Bilimlerde Akademik Araştırma ve Değerlendirmeler- VI.

Erdi Şafak
Yakın Doğu Üniversitesi

Özet

Dünyada afetler her geçen gün artmakta ve insanlar afet sürecinde haklarını kaybetmemektedirler. Küresel iklim değişikliği afetlerin hem daha yoğun hem de daha öngörülemez hale gelme olasılığını artırdıkça, uluslararası insan hakları hukuku kurallarının afetlere daha fazla ilgi göstermesinin ve insani topluluğun afet yönetimine hak temelli bir yaklaşım getirmesinin önemi her geçen gün artmaktadır.

Son yıllarda uluslararası insan hakları hukukunun afetlerin önlenmesi, müdahale edilmesi ve afetlerden kurtarılmasıyla ilgisi konusunda artan bir farkındalık oluşmuştur. 2004 Hint Okyanusu tsunamisi birçok bakımdan uluslararası toplumun felaket algısında bir dönüm noktası olmuş ve 2004 tsunamisinden önce felaketler öncelikle lojistik uzmanlığa öncelik verilen bir alan olan hızlı insani yardımın harekete geçirilmesi ihtiyacı olarak görülmekteydi. Tsunamiden sonra insan haklarının afet yönetiminin tüm aşamalarına (önleme veya risk azaltma, müdahale ve iyileştirme) dahil edilmesi gerektiğine dair fikirler giderek artmıştır.

Afet yönetimiyle ilgili uluslararası yasal belgelere bakıldığında, bunun insan haklarıyla karmaşık bir bağlantısı olduğu ve bunun kamu güvenliği ile bireysel haklar arasında bir denge kurulmasını gerektirdiği görülmektedir. Engelli Kişilerin Korunmasına İlişkin Sözleşme, afetlere açıkça atıfta bulunan tek insan hakları sözleşmesi olsa da, insan hakları hukukunun afetlere uygulanabilirliği hem akademik camianın hem de hükümetlerarası kuruluşların bölgesel ve uluslararası düzeylerde daha fazla ilgisini çekmektedir. Uluslararası Hukuk Komisyonu, afet durumunda kişilerin korunmasına ilişkin Taslak Maddeler üzerinde çalışmakta ve "afetlerden etkilenen kişilerin insan haklarına saygı gösterilmesi hakkına sahip olduğunu" teyit etmektedir. Bu çalışmada uluslararası insan hakları hukukunun, afet sürecinde uygulanması ile ilgili konular irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Kaynakça Gösterimi

Şafak, E. (2023). Doğal Afetler ve İnsan Hakları: Doğal Afet Sürecinde Uluslararası İnsan Hakları Hukuku Kurallarının Uygulanabilirliği Meselesi. In: Şahin, A. (ed.), Sosyal Bilimlerde Akademik Araştırma ve Değerlendirmeler- VI. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub402.c1777

Lisans

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Yayın Tarihi

30 December 2023

DOI

Kategoriler