Abiyotik Stres Faktörleriyle Başa Çıkma: Humik Asitler (HA)
Şu kitabın bölümü:
Akpınar,
A.
(ed.)
2023.
Matematik ve Fen Bilimleri Üzerine Araştırmalar-IV.
Özet
Çevresel stress faktörleri, bitkileri bulundukları ortamlarında dağılımlarını, çeşitliliğini, ürün nitelik ve niceliğini belirler. Su yetersizliği ve su basması, tuzluluk, ağır metaller, düşük ve yüksek sıcaklıklar, mor ötesi ışınlar, radyoaktif ışınım, mineral besin yetersizlikleri gibi bitkilerin büyüme ve gelişmesi ile ürün verimlilikleri üzerine olumsuz etkide bulunan bu faktörler abiyotik stres nedenleri olarak bilinmektedir. Dünyamızdaki tarım yapılan alanlarının yaklaşık %45 lik bir kısmının kuraklık, %6 sının ise tuzluluk etkisinde olduğu, neredeyse nüfusun üçte birine yakın bir kısmının da bu durumdan etkilendiği öngörülmektedir. Düşük kalitedeki sulama suyu, sık sık ortaya çıkan kuraklık koşulları, öngörülemeyen hava hareketleri ve iklim değişikliği, temel çevresel stress faktörlerinin belirmesine katkıda bulunurlar ve bu stress faktörleri özellikle gelişmekte olan ülkelerde tarımsal verinliliği etkiler.
Bitkiler maruz kaldıkları strese karşı stresin süresine ve şiddetine göre sinyaller verirler. Bazı bitkiler kendilerini yaralanma veya hasara karşı korumayı başarırken, hassas olanların çoğu bu stres faktörleri ile baş etmede büyük zorluklarla karşı karşıya kalmaktadır.
Humik asitler (HA), leonardit, turba, linyit, hayvan gübresi, kompost, toprak ve kömür dâhil olmak üzere dünyanın hemen her yerinde değişen miktarlarda bulunan, yüksek molekül ağırlıklı, kahverengi ila koyu renkli, amorf, organik maddelerdir. Humik maddeler, biyolojik uyarıcı olarak bitki büyümesini, PH’ ı optimize ederek, besin maddelerinin topraktan daha iyi alımını sağlayarak, toprak taneciklerinin su tutma kapasitesini arttırarak gerçekleştirler.
Tarımı yapılan bitkileri stres faktörlerine karşı desteklemek yanında tarımda yararlanılan kimyasal gübrelerin de olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak veya azaltmak amacıyla kullanılan hümik asitler üzerine olumlu sonuçlar veren birçok çalışma bulunmaktadır.