İnce Daneli Zeminlerde İçsel Erozyon Test Ekipmanlarının Gelişim Sürecine Genel Bakış
Şu kitabın bölümü:
Onur,
M.
İ.
(ed.)
2023.
Geoteknik Mühendisliğinde Yenilikçi Araştırmalar.
Özet
Dolgu barajların dolgu ve temel kısımlarında meydana gelen içsel erozyon bu barajların uzun ve kısa dönemli davranışında güvenliğini tehdit etmektedir. Özellikle çeşitli etkilerle dolguda oluşan memba-mansap doğrultusundaki çatlaklarda meydana gelen içsel erozyon biçimlerinden olan kaçak erozyonunda ince daneli zeminlerin taşınması gerçekleşir. Bu malzeme taşınımıyla birlikte ortaya çıkan su kaçağı bu yapıların stabilitesini bozarak göçmeye kadar varan felaketlere neden olabilmektedir. Kaçak erozyonu, çatlağın derinliği, genişliği ve çatlak içerisindeki gelişen akımın hidrolik eğimi gibi hidrolik parametrelerle kontrol edilebilmektedir. Bunun yanında dolgu barajların geçirimsiz perdesinde kullanılan ince daneli zeminlerin içsel erozyon direnci de bu işlem de kontrol faktörlerindendir. İnce daneli zeminlerin içsel erozyon direnci malzeme taşınımının başladığı akımın hızıyla ilişkili kritik kayma gerilmesi ve malzeme taşınımının hızını gösteren erozyon oranı parametreleri ile belirlenebilmektedir. Şimdiye kadar ince daneli zeminlerin içsel erozyon direnci ve bu kontrol faktörüne etki eden kimyasal, mekanik ve geoteknik özellikler birçok test ekipmanıyla araştırılmıştır. Bu bölümde bu test ekipmanlarının tarihsel gelişimi, test ekipmanı detayları ve yapılan çalışmalar sunulacaktır.