ALS Hastalığı Olan Hastanın Gordon’un Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeli’ Ne Göre Hemşirelik Bakımı: Olgu Sunumu
Şu kitabın bölümü:
Karakurt,
P.
&
Fırat,
M.
(eds.)
2023.
Sağlık Bilimleri Araştırmaları: Hemşirelik & Ebelik- IV.
Özet
Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) hastalığı özellikle son yıllarda konuşulan, üzerinde birçok araştırma yapılan bir hastalıktır. Tipik bir alt ve üst motor nöron hastalığı olan ALS birinci ve ikinci motor nöronlarda bir değil, pek çok nedenle açıklanmaya çalışılan, ilerleyici ve dejeneratif süreç ile ölüme götüren bir hastalıktır. ALS hastalığının spesifik bir türü bulunmamakla birlikte dünyanın her yerinde ve her kesimden insanda ortaya çıkabilir. ALS hastalığı, nörodejeneratif, ilerleyici bir hastalıktır. İlerleyen dönemde hastalar kas güçsüzlüğü ile iletişim kurma kaybı da yaşarlar. ALS hastalığında hastalığı tamamen iyileştirecek tedavi şu an için mümkün değildir. Sağlık davranışı geliştirmede hemşire önemli rol ve sorumluluklara sahiptir. Bu yüzden bireyi sistematik olarak yorumlamak ve bakım planını oluşturmak amacıyla Gordon’un Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeli kullanılmaktadır. Bu model 11 fonksiyonel alanda gereksinimleri belirlemektedir. Bu örüntüler; sağlığı algılama- sağlık yönetimi, beslenme- metabolik durum, boşaltım, hareket- aktivite, uyku – dinlenme, bilişsel algılama, kendini algılama- benlik, rol - ilişki, cinsellik - üreme, baş etme - stres toleransı, inanç – değer’dir. Hastaya özgü saptanan sorunlara yönelik kanıta dayalı hemşirelik girişimleriyle profesyonel hemşirelik bakımı verilmektedir. Palyatif bakım alan bu olgu sunumu için ALS olan hastayı Gordon’un Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeli çerçevesinde değerlendirmek ve hastaya NANDA hemşirelik tanılarıyla kanıta dayalı hemşirelik bakım planı hazırlamak amacıyla yapılmıştır. Olgumuzda hasta veriler toplandıktan sonra 11 fonksiyonel alanda değerlendirilmiş, uygun hemşirelik tanıları belirlenmiş, kanıta dayalı hemşirelik girişimleri belirlenmiş ve sonucu değerlendirilmiştir. Akut ağrı, dengesiz beslenme: beden gereksiniminden az, konstipasyon, deri bütünlüğünde bozulma riski, etkisiz havayolu temizliği, infeksiyon riski, uykusuzluk, bozulmuş sözel iletişim hemşirelik tanıları belirlenmiştir. Sonuç olarak; verilerin sistematik bir şekilde değerlendirildiği, olgunun bütüncül olarak ele alındığı Gordon’un Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeli kullanılmasının bu olgu için faydalı olduğu saptanmıştır.