DALL·E 3 Destekli Tasarımlarda Kültürel Temsil ve İdeoloji
Şu kitabın bölümü: Kaya, S. E. & Arslan, D. (eds.) 2023. Grafik Tasarım Üzerine Güncel Okumalar.

Hülya Demir
Ondokuz Mayıs Üniversitesi

Özet

Kültürel temsil, bilgi felsefesi temeline dayanmaktadır. Bir kültürün ontolojik varoluşu, o toplumun deneyimsel etkileşimlerine, görsel ifade biçimlerine ve dil aracılığıyla değerlerini yansıtma biçimlerine bağlıdır. DALL·E 3, çağdaş bir perspektiften değerlendirildiğinde, kültürel temaların varlığını ve gelecek nesillere aktarılacak temsil biçimlerini yeniden üreten bir yapay zekâ modeli olarak karşımıza çıkmaktadır. DALL·E 3, çağdaş anlatıların altında yatan anlamları ortaya çıkaran yorumlayıcı bir beceriyle büyük veri kümelerini analiz ederek kültürel göstergebilimin çoğunu yorumlama yeteneğine sahiptir. Özellikle kültürel benzerlik ve farklılıklara ilişkin diller arası çeviri, sembolik yorumlar, kişiye özel içerik oluşturma gibi alanlardaki yetkinliği, eleştirel inceleme gerektiren bir araştırma alanı sunmaktadır. Yapay zekâ teknolojilerinde kullanılan öneri sistemleri, kullanıcıların ilgileri ve tercihleri doğrultusunda kişiselleştirilmiş tercihler sunan kodlanmış (algoritmik) yapılar olarak bilinmektedir. Bu sistemlerdeki baskın kodların incelendiği bu çalışmada, yapay zekâ sistemlerinin kullanıcının kültürel kodlarına nasıl müdahale ettiğinin analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Algoritmaların hegemonik karakterlerinin bireylerin kültürel şifrelerine nasıl etki ettiği üzerinde durulması kültürel aktarımların geleceğinin ne yönde ilerleyeceğinde bir paradoksun çözülmesini sağlayacaktır. Bu nedenle yapay zekâ destekli tasarımın veri kümelerinde yer alan nesnel ve öznel yaklaşımların kesişiminde prompt yazarlarının içsel ideolojik değerleri, tasarımın sonucunu ve aksiyolojik sürecini etkileyebilmektedir. Eleştirel teori perspektifinden bakıldığında, bu hızlı çıktılardaki potansiyel önyargıları ve kültürel çıkmazları belirlemek önemlidir. Yapay zekâ ile ilişkili kültürel temsillerin epistemolojik temellerine dair olan bu kitap bölümünde, yapay zekâ teknolojilerinden DALL·E 3'ün, kendisine verilen kültür, sınıf, cinsiyet, ideoloji, din odaklı temalardaki promptları nasıl yorumladığı analiz edilmiştir. Elde edilen çözümlemeler sonucunda yapay zekanın kültürel temsil ve ideolojik güç üzerine etkisi değerlendirilmiştir. Ayrıca yapay zekâ modellerinin kültür ve ideoloji kavramlarına yönelik genel yaklaşımlarını deşifre etmek amacıyla benzer bir yapay zekâ modeli olan Midjourney kullanılarak küçük bir örneklem seti üzerinde görsel analizlerin karşılaştırılması yapılmıştır.

Kaynakça Gösterimi

Demir, H. (2023). DALL·E 3 Destekli Tasarımlarda Kültürel Temsil ve İdeoloji. In: Kaya, S. E. & Arslan, D. (eds.), Grafik Tasarım Üzerine Güncel Okumalar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub345.c1511

Lisans

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Yayın Tarihi

11 December 2023

DOI

Kategoriler