Tarımda değer yaratmak, tarımsal girişimciliğin, yenilikçiliğin ve kırsal kalkınmanın gelişimi için çok önemlidir. Bu bakımdan ortak değer yaratmada müşteri memnuniyeti kadar, tedarikçi ortakların sağladığı fayda da önem kazanmaktadır. Müşteriler ve tedarikçiler ürünün tasarımından tüketimine kadar olan her aşamada etkileşime girdiklerinde değer birlikte yaratılabilir. Günümüzde tedarikçi ağının ve müşteri ağının etkileşimi ile birlikte sürdürülebilir pazarlamadan sürdürülebilir değer yaratmaya doğru bir yönelim söz konusudur. Araştırma, tarımsal kalkınma kooperatiflerini bir iş birliği modeli olarak ele almaktadır. Bu kitapta temel olarak “sürdürülebilir ortak değer yaratımının” (sustainable value co-creation) tedarik zinciri içerisindeki rolü İzmir’de faaliyet gösteren, Birleşmiş Milletler tarafından “Dünya’nın Örnek Kırsal Kalkınma Modeli” seçilen tarımsal bir kalkınma kooperatifi üzerinden değerlendirilmiştir.

Araştırmada değer yaratımı sürecinin oluşturulmasında nitel yaklaşım kullanılmıştır ve bu sayede tedarik zinciri içerisindeki paydaşlarla beraber bir değer yaratmak hedeflenmiştir. Nitel araştırma kapsamında, tarımsal kalkınma kooperatifi yöneticileri ve kooperatif ortaklarından oluşan yaklaşık 23 kişi ile yarı yapılandırılmış mülakat gerçekleştirilmiş, sonuçlar MAXQDA programında analiz edilmiştir. Analiz sonucunda kooperatifin sürdürülebilirlik uygulamaları tespit edilmiştir. Ayrıca, tarım ve hayvancılıkta verimliliği etkileyen faktörler, kooperatifte yer almanın sağladığı faydalar ve tarım ve hayvancılığın gelişmesi için beklentiler belirlenmiştir.

Araştırma, ortak değer yaratımının tedarik zincirinde bir takım işi olduğunu bilimsel olarak ispat etmek konusunda literatüre önemli bir katkıda bulunmaktadır. Bu sayede araştırma, yerel gıda üreticilerine ve perakende firmalara sürdürülebilir ortak değer yaratımı konusunda kendilerini geliştirmeleri adına ışık tutacaktır.

Bu çalışma ile hem bölgesel ve yerel kalkınmayı hızlandırmak hem de küçük ölçekli çiftçiyi pazarda korumak hedeflenmektedir. Bununla birlikte, tedarik zincirinde tüketicilerin gıda alışverişlerini daha sağlıklı, güvenli ve sürdürülebilir bir şekilde yapmaları konusunda tarımsal kooperatiflere, perakende firmalara yol gösterecektir.

Kitabın okuyuculara fayda sağlamasını dileyerek katkı sağlayan taraflara teşekkür ederiz.

Başta tez danışmanım Dr. Öğr. Üyesi Hakan ARACI olmak üzere üzerimde emeği geçen tüm hocalarıma, sevgili eşim Gökhan Berk ÖZBEK’e, oğlum Mehmet Aras ÖZBEK’e, annem Asuman KÖSTEPEN, babam Mehmet Dolunay KÖSTEPEN ve ablam Gökçe KÖSTEPEN SİYAMOĞLU’na minnetlerimi ve teşekkürlerimi sunarım.

Ayrıca bilgi alışverişinde bulunduğum Tire Süt Kooperatifi yöneticileri ve kooperatif ortaklarına çalışmama verdikleri katkılardan dolayı teşekkür ederim.