Gül Yetiştiren Adam, Tedbîru’l-Mütevahhid’in Güncel Bir Örneği Sayılabilir mi? Karşılaştırmalı Bir İnceleme
Şu kitabın bölümü: Bayram, A. T. & İpar, M. S. (eds.) 2023. Sosyal Bilimlerde Akademik Araştırma ve Değerlendirmeler - I.

Murat Erten
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

Özet

İbn Bâcce’nin toplum felsefesinde önemli bir yer tutan mütevahhid kavramı, Tedbîru’l-Mütevahhid’de, kendisi erdemli olduğu hâlde erdemsiz toplumda yaşamak zorunda kalan, ortaya çıkan sorunlar dolayısıyla toplumla uyumlu olamayan, kendini ifade etmekte ve potansiyel kuvvetlerini gerçekleştirmekte güçlük çeken ferdi ifade eder. Erdemli ferdin erdemsiz toplumdaki durumu, istenmeyen yerde biten ayrıksı otlara/nevâbit benzemektedir. Erdemli kimseler için böylesi güç bir durumda yaşamak imkânı bulunamayabilir. Bu durumda erdemli ferdin, kendisi gibi erdemli fertlerden oluşan bir topluma göçmesi daha uygundur. Ancak bu türden bir göçe imkân bulunamaması durumunda toplumla ve insanların çoğuyla ilişkiyi/iletişimi kesmek ve yalnız bir yaşam düzeni benimsemek, toplumsal yaşamın zararlarından korunmak için gereklidir.

İbn Bâcce’nin bu radikal önerisi, günümüz toplumlarında yoğun biçimde yaşanan yalnızlık problemine yönelik bir değerlendirme kriteri ve çağdaş bir çözüm önerisi olabilir mi? Bu soruyu cevaplamak kolay değildir ancak Rasim Özdenören’in Gül Yetiştiren Adam romanında ele aldığı konu, gül yetiştiren adamla mütevahhidin durumunu birarada anlama imkânı vermektedir. Romanın ana karakteri tıpkı mütevahhid gibi toplumsal değişim hareketlerinden rahatsız olup kendi başına yaşamaya çekilmiş bir kimsedir. Karakterlerin bu ortak eylemi gerçekleştirirken neyi hedefledikleri, nasıl bir sonuç bekledikleri ve süreci nasıl planladıkları bilinmesi gereken önemli hususlardır. Ele alınan iki metinde de bu hususlara ilişkin karşılıklı etkiler görülmektedir. Mütevahhidin belirli bir hedefe yöneldiği bekleme edimi, sonucunda önemli toplumsal gelişmelere gebedir. Gül yetiştiren adam ise belirli bir sonuca yönelmediği için sadece beklemekte ve kendiliğinden bir şeylerin olmasını ummaktadır. Buna karşın gül yetiştiren adam süreci sorgular ve hakikatle yüzleşmeyi göze alırken, mütevahhidin bu türden bir sorgulamaya girişmemesi, metni eksik kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Kaynakça Gösterimi

Erten, M. (2023). Gül Yetiştiren Adam, Tedbîru’l-Mütevahhid’in Güncel Bir Örneği Sayılabilir mi? Karşılaştırmalı Bir İnceleme. In: Bayram, A. T. & İpar, M. S. (eds.), Sosyal Bilimlerde Akademik Araştırma ve Değerlendirmeler - I. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub308.c1407

Lisans

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Yayın Tarihi

23 October 2023

DOI

Kategoriler