Örgütsel Prososyal Motivasyon ve Davranışlar
Şu kitabın bölümü:
Gülbahar,
Y.
(ed.)
2023.
Örgütsel Davranış: Güncel Konular II.
Özet
İhtiyaçların karşılanmasında ve arzulanan şeylere ulaşabilmede motivasyonun önemli bir faktör olduğu bilinir. Bireyler içsel ve dışsal faktörlerce motive edilmektedir. İnsanlar daha çok kendi ihtiyaçlarını karşılamak, kişisel başarılar elde etmek ve hedeflerine ulaşabilmek için motive olmaktadır. İnsanların bir başkasına, gruba, örgüte fayda sağlamak gayesiyle motive olduğu durumlar söz konusudur. Kendine fayda sağlamak gibi bir beklentisi olmayan kişilerin başkasına ve/veya başkalarına fayda sağlamayı arzulaması prososyal motivasyon olarak tanımlanmaktadır. Prososyal motivasyonla başkasına yardımcı olarak fayda sağlamak arzulanır. Prososyal motivasyon pozitif davranışların kaynağı olarak görülmektedir. Bazı olumlu örgütsel davranışların prososyal motivasyonun sonucunda ortaya çıktığı varsayılmaktadır. Prososyal motivasyonun sonucunda gerçekleşen olumlu davranışlara prososyal davranış denilmektedir. Prososyal davranışlar, başkalarının refahını sağlamak ve sürdürülebilir kılmak amacıyla gönüllü bir şekilde gerçekleştirilen eylemlerdir. Yardım etmek, paylaşmak, bağış yapmak, destek olmak, korumak gibi olumlu sosyal davranışlardır. Bu davranışlar bireysel ve örgütsel ortamlarda meydana gelebilmektedir. Örgüt tarafından açık bir şekilde tanımlanmış rollerin ötesinde örgüt üyelerinin sergilediği örgüt içi olumlu eylemler prososyal örgütsel davranış kabul edilmektedir. Çalışanların iş arkadaşlarıyla iş birliğinde bulunması, örgütü beklenmedik tehlikelere karşı korumak veya korumak için harekete geçmek, örgütün gelişimine katkı sağlamak ve geliştirmeye yönelik önerilerde bulunmak, kişisel olarak kendini örgütsel sorumluluğa hazırlamak ve geliştirmeyi amaçlamak prososyal örgütsel davranışlardandır. Örgüt içerisindeki prososyal davranışlar örgüte ve bireye (çalışana) yönelik eylemleri kapsamaktadır. Bir çalışanın başka bir çalışana yardımcı olması, faydalı eylemlerde bulunması bireye yönelik prososyal örgütsel davranıştır. Örgüte yönelik prososyal davranış ise çalışanın temel görevleri veya rolleri dışında örgütün çıkarına ve hedeflerine yönelik gönüllü eylemler sergilemesidir. Yükümlüğü olmamasına rağmen bir çalışanın örgütün dışı paydaşlarına kişi, grup, kurum/kuruluşlara örgüt hakkında olumlu şeyler söylemesi prososyal örgütsel davranış örneğidir. Prososyal davranışın sonucunda kişide meydana gelen içsel rahatlama, mutluluk, sevinç, haz/keyif alma vb. kendini iyi hissetmeyle ilgili olumlu geri bildirimler örgütsel prososyal davranışın yinelenmesine olanak sağalacaktır. Ayrıca anıların prososyal davranışların yinelenmesine ve sürdürülebilirliğine katkı yapması olasıdır.