Petrol Fiyatlarının Dış Ticaret Dengesi Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği
Şu kitabın bölümü:
Akça,
H.
&
Ata,
A.
Y.
&
Yurdadoğ,
V.
(eds.)
2023.
Teoriden Pratiğe Ekonomi Politikaları ve Dönüşümü II.
Özet
Ekonomi literatürü geçtiğimiz yarım yüzyılda petrol fiyatlarındaki ani değişimlerin ülkelerin makroekonomik performansları üzerindeki etkilerini yoğun bir şekilde tartışmaktadır. Bu durum özellikle üretim süreci büyük ölçüde hammadde ithalatına bağlı olan Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için kritik bir öneme sahiptir. Son yıllarda küresel ölçekte meydana gelen ekonomik, siyasi ve toplumsal sorunların (pandemi, savaş, ekonomik kriz vb.) yanı sıra hammadde tedarikçisi konumundaki ülkelerin başvurdukları arz kısıtlamaları gibi uygulamalar petrol fiyatlarında ani değişikliklere neden olmakta ve bu durum Türkiye ekonomisinin üretim ve dış ticaret yapısı üzerinde doğrudan etkiler meydana getirmektedir. Hazırlanan bu çalışma, söz konusu etkilerin boyutunu 1976-2021 dönemleri için gecikmesi dağıtılmış otoregresif sınır testi (ARDL) ile araştırmaktadır. Elde edilen bulgular petrol fiyatlarının uzun dönemde Türkiye’nin dış ticaret dengesi üzerinde negatif bir etkiye sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Diğer taraftan ekonomik büyüme ile reel döviz kurunun ise dış ticaret dengesi üzerinde hem kısa hem de uzun dönemde negatif etkiye sahip oldukları tespit edilmiştir. Bu durum beklentilere uyumlu olarak petrol fiyatlarındaki ani değişimlerin Türkiye'nin sürdürülebilir bir ekonomik büyüme politikası için karşılaştığı en önemli engellerden birisi olduğunu doğrulamaktadır.