İklim Değişikliği ile Mücadele ve Uyumda Yerel Yönetimlerin Rolü: Türkiye’de Seçilmiş Büyükşehir Belediyeleri Örneği
İndir
Özet
Çevre kirliliği, iklim değişikliği ve küresel ısınma ile ilgili sorunlar dünya gündemindeki yerini korumaktadır. İklim değişikliği ve küresel ısınma ile mücadele konusu tüm dünyayı etkileme potansiyeli nedeniyle yerel, ulusal ve uluslararası olmak üzere çeşitli düzeylerde ele alınmayı gerektirmektedir. Dünya nüfusunun çoğunluğunun kentsel bölgelerde yaşadığı düşünüldüğünde, kentler bir yandan sera gazı salınımlarının en yoğun olduğu bölgeler olarak iklim değişikliği sürecini hızlandırırken, öte yandan yıkıcı etkilerine en fazla maruz kalan yerleşim alanları olacağından asıl mücadelenin yerel düzeyde gerçekleşeceği düşünülmektedir. Bu nedenle yerel yönetimler iklim değişikliği ile mücadelede ön plana çıkmaktadır. İklim değişikliğinin kentler üzerindeki etkilerinin en aza indirilmesi mücadelesi, planlamaların yapılması ve izlenecek politikaların belirlenmesini gerektirdiğinden, yerel yönetimlerin esas olarak azaltım ve uyum tedbirleri planlayıp hayata geçirdikleri görülmektedir. Yerel düzeyde belediyelerin çevre koruma ve iklim değişikliği (ÇKİD) ile mücadele için azaltım ve uyum amacına yönelik faaliyetleri gerçekleştirirken ayırdıkları bütçenin büyüklüğü, eylem planlarında yer alan hedefler ile uygulama arasında büyük bir fark oluşmaması açısından önemlidir. Türkiye’nin iklim değişikliğinden en çok etkilenecek ülkelerden biri olarak, bu sorunla mücadele kapsamında uluslararası anlaşmalara taraf bir ülke olarak hem ulusal düzeyde hem de yerel düzeyde belirlenen hedefler doğrultusunda yapılan harcamaları, uygulanan politikaların bütçelere nasıl yansıdığını göstermesi bakımından önemlidir.
Bu kitapta seçilmiş 10 büyükşehir belediyesinin 2018-2022 yıllarına ait performans programları ayrı ayrı ele alınarak, tüm harcama kalemleri içinden ÇKİD ile ilgili faaliyet alanlarına ait harcamalar ayrıştırılmıştır. Bu harcamalar azaltım, uyum, atık ve diğer çevre başlıkları altında sınıflandırılmış; toplam ÇKİD bütçesi içindeki oranları hesaplanarak tablolar halinde düzenlenmiştir. Böylece ÇKİD için ayırdıkları bütçenin ne kadarının sera gazı salınımını azaltım, ne kadarının iklim değişikliğinin sonuçlarına uyum, ne kadarının atık yönetimi ve çevre ile ilgili oldukları tasnif edilerek seçilmiş 10 büyükşehir belediyesinin ÇKİD bütçeleri karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Amaç, Türkiye’de yerel yönetimlerin iklim değişikliği ile mücadele kapsamında hem geleneksel görev ve sorumluluklarını hem de uluslararası yükümlülüklerini yerine getirirken ayırdıkları bütçenin nasıl harcandığını 2018-2022 yıllarını kapsayan 5 yıllık periyotta seçilmiş 10 büyükşehir belediyesi verileri üzerinden değerlendirmektir.