Panoptikon’dan Dijital Gözetim Toplumuna Yeni Medya
Şu kitabın bölümü: Göngen, M. A. (ed.) 2023. Dijital Medya Çalışmaları.

Nihal Kocaağa
Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi
Ensar Lokmanoğlu
Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi

Özet

İnsanoğlunun var olduğundan bu yana iletişim olgusunun gelişerek süregeldiği bilinmektedir. Avcı toplumdan tarım toplumuna, sanayi toplumundan günümüz endüstri toplumuna geçiş sürecinde iletişim kavramı da yeni boyutlar kazanarak evrilmiştir. Bu evrilme sürecinde geleneksel ve modern teknolojinin etkisiyle önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Örneğin sanayi toplumu veya modern toplum kavramının geçerli olduğu 19. ve 20. yüzyıl boyunca gazete, radyo ve televizyon gibi kitle iletişim araçları etkili olurken günümüz post endüstriyel toplumunda internetin etkisi oldukça güçlü hâle gelmiştir. Geçen yüzyılda gerçekleştirilen iletişim olgusu daha çok kişiye özel ve kişiler üzerinden yürürken günümüzde internet teknolojisinin gelişmesi ve küreselleşme süreciyle geniş bir toplum kesimine çok kısa sürede ulaşmak ve aynı anda milyonlarca kişiden geribildirim almak mümkün olabilmektedir. Castell’in (2013) ifadesiyle toplumlar artık bu süreçte “ağ toplumu” haline gelmiştir.

Devrimsel nitelikteki bu yenilik, toplumların hem sürece katılımı hem de işletmeler açısından önemli dönüşümleri işaret etmektedir. Geleneksel iletişim araçları ile iletişim sürecinde bireyler/alıcılar pasif konumda iken yeni medya ve sosyal medyanın geliştiği günümüzde bireyler aktif ve geribildirim sağlayan sürece katılımı gerçekleştirenler olarak devreye girmektedir. Sosyologlara göre her iki durumda da bireylerin bir “gözetim” sürecinde yer aldıkları ifade edilmektedir. Örneğin teknolojinin gelişmesi ve yeni medya düzeninde bir işletme patronu çalışanlarını, anne çocuğunu, kadın kocasını, çalışanlar patronlarını, halk ünlüleri gözetleyebilmektedir. Buradan hareketle gözetim kavramı geçmişte iletişim ilişkilerini etkileyen ancak günümüz teknolojisindeki gelişmelerle çok daha kontrollü ve hemen herkesin gözetlendiği bir yapıya dönüşen bir olgu olarak ele alınmaktadır. Bu kapsamda bu çalışmada modern ve postmodern toplumda gözetim pratikleri irdelenecektir.

Kaynakça Gösterimi

Kocaağa, N. & Lokmanoğlu, E. (2023). Panoptikon’dan Dijital Gözetim Toplumuna Yeni Medya. In: Göngen, M. A. (ed.), Dijital Medya Çalışmaları. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub259.c1171

Lisans

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Yayın Tarihi

21 October 2023

DOI

Kategoriler