Yaşlı Hastalarda Uyku Bozukluklarında Hemşirenin Yönetimi
Şu kitabın bölümü: Karakurt, P. (ed.) 2023. Sağlık Bilimleri Araştırmaları: Hemşirelik & Ebelik-III.

Papatya Karakurt
Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi
Meryem Fırat
Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi

Özet

Yaşla birlikte uykuda fizyolojik değişmeler ve günlük ritimde kaymalar olur. Yaşlı nüfusun artması, uykuyla ilgili sağlık sorunlarının büyük yükünü de beraberinde getirmektedir. Yaşlanma küresel bir olgu olmasına rağmen, uykuyla ilgili sorunlarda bölgesel eğilimlere ilişkin çok az veri bulunmaktadır. Uyku, ilgi çekici bir bireysel farklılık değişkenini temsil eder çünkü ileri yaştaki bilişsel işlevlerle ilişkili olabilir. Uyku, gelişimsel olgunlaşmanın bir sonucu olarak yaşa bağlı tutarlı değişiklikler göstermektedir. Bu gelişimsel değişikliklerin çoğu, bilişsel işlevlerde gözlemlenen yaşa bağlı değişikliklerle paraleldir. Örneğin, yavaş dalga uykusu ve hızlı göz hareketi uykusunun her ikisi de ileri yaşla birlikte azalır. Uykudaki bu normal, gelişimsel olarak uygun değişikliklere ek olarak, yaşlı yetişkinlerde hem uykusuzluk hem de uykuda solunum bozukluğu görülme sıklığında artışa neden olmaktadır. Uyku fizyolojisi yaşla birlikte değişir ve yaşlılarda birçok uyku bozukluğu artmaya başlamaktadır. Yaşlı yetişkinlerin %50'si, genel nüfusun ise %15,9 ile %22,3'ü uyku sorunlarından şikayetçi olmaktadır. Yaşlı popülasyonda, kötü uykuya katkıda bulunan en büyük faktörlerden biri, polifarmasi sorununun yanı sıra tıbbi ve psikiyatrik komorbiditelerin yüksek prevalansı olarak karşımıza çıkmaktadır. Yaşlılarda yavaşlamış bir yaşam vardır. Görme ve işitmede azalma sonucu ışık ve ses gibi dış uyaranları algılamada eksiklikler ortaya çıkar. Tüm bu değişiklikler bireyin uyku ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler. Uyku bozuklukları bireyin dikkat ve anlama-kavrama yeteneklerini olumsuz yönde etkiler. Hatırlama güçlüğüne neden olur. Günlük işlevlerde bozulma, yorgunluk ortaya çıkar. Böylece bireyin yaşam kalitesi bozulur. Sağlık bakımı arama sıklaşır. Yaşlılarda gündüz uykuluğu ve gün içi kestirmeler fazladır. Yaşlanmak her zaman kötü uyumak anlamına gelmez, ancak iyi uyumak kesinlikle genel sağlığı iyileştirebilir. Hemşirelerin yaşlı bireyin değerlendirmesinde bütüncül bir yaklaşım göstermeleri bakım kalitesnin artmasında önemlidir. Hemşiereler yaşlı bireye bütüncül bir yaklaşım sergileyerek bireyin uyku sorununu saptamalı ve gerekli girişimleri yapmalıdırlar.

Kaynakça Gösterimi

Karakurt, P. & Fırat, M. (2023). Yaşlı Hastalarda Uyku Bozukluklarında Hemşirenin Yönetimi. In: Karakurt, P. (ed.), Sağlık Bilimleri Araştırmaları: Hemşirelik & Ebelik-III. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub249.c1186

Lisans

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Yayın Tarihi

21 October 2023

DOI