Koşullu Çevre İtinmesinde Yüksek Doz D-Cycloserine'nin NMDA Reseptörüne Etkisi
Şu kitabın bölümü:
Yazıt,
H.
&
Köktürk,
N.
(eds.)
2023.
Sosyal Bilimler Üzerine Araştırmalar-IX.
Özet
Koşullu çevre itinmesi (KÇİ) klasik koşullanmanın bir örneği olup, çevrenin hastalıkla ilişkilendirildiği durumlarda bağlamdaki uyaranlara karşı oluşan isteksizlik olarak tanımlanmaktadır. İlişkisel öğrenme bağlamında düşünüldüğünde KÇİ öğrenmesi için, N-metil-D-aspartat (NMDA) reseptörünün aktivasyonuyla sinaptik bağlantıların güçlenmesi gerektiği düşünülmektedir. Fakat KÇİ öğrenmesinde NMDA reseptörünün rolü ile ilgili yeterli çalışma bulunmamaktadır. D-cycloserine’nin (DCS), NMDA reseptör bölgelerinden biri olan glisine bağlanarak nörotransmisyonu arttıran bir NMDA kısmi agonisti olduğu bilinmesinin yanı sıra; yüksek veya sık dozlarının tersi etki yaratıp antagonist olarak işlev gördüğü çalışmalar da bulunmaktadır. Bu çalışmamızda DCS’nin hayvanlara sistemik olarak verilmesinin, KÇİ öğrenmesi üzerinde olan etkisi CD1 erkek fareler üzerinde araştırılmıştır. Bu amaçla, koşullanma başlangıcından 15 dakika önce hayvanlara 320 mg/kg dozunda DCS enjeksiyonu uygulanmıştır. Koşullama başladıktan 5 dakika sonra ise hastalık oluşturmak amacıyla deney grubundaki hayvanlara lityum klorür (LiCl) enjeksiyonu yapılmıştır. Kontrol grubuna ise sodyum klorür (NaCl) enjeksiyonu yapılmıştır. Koşullanmadan 2 gün sonra yapılan bellek testinde, hayvanların su tüketimi göz önüne alınarak KÇİ öğreniminin gerçekleşip gerçekleşmediği değerlendirilmiştir. Sonuçlarda, 320 mg/kg dozunda DCS enjeksiyonu alan hayvanların KÇİ geliştirmediği görülmüştür. Bu sonuçlar, yüksek doz DCS’nin NMDA reseptör antagonisti gibi davrandığı deneyimizle desteklenmiştir.