Türk Tarihindeki İlk Öğretmen Grevinin Meclis-İ Mebûsan ve Basındaki Akisleri
Şu kitabın bölümü:
Tansü,
Y.
E.
(ed.)
2023.
Tarih Alanında Seçme Yazılar-IV.
Özet
Devletin bekası kavramını ön planda tutan Osmanlı Devleti yöneticileri, çağın şartlarına uyum sağlamış yetişmiş insan gücüne sahip olmak için 19. Yüzyılda (Tıbbiye, Harbiye ve Mülkiye gibi) Batı tarzı yüksek okulların açılmasına önem vermiştir. Yüzyılın son çeyreğinde ise geç de olsa bu türden okullara ilk eğitimin temelini teşkil edecek tarzda İbtida-i Mektepleri (İlkokullar) eklenmiştir. Fakat bu okulların tüm giderlerinin karşılanması hususunda devlet yetkilileri gerekli tedbirleri almamıştır. Açılan diğer okullara nazaran İbtida-i Mektepleri’nin öğretmen ve eğitim masraflarının halktan alınacak doğrudan ve dolaylı vergilerle vilayet bütçelerinden ödenmesi kararlaştırılmıştır. Ancak 1. Dünya Savaşı’nın yenilgiyle sonuçlanması ve Mondros Mütarekesi’nin imzalanması ile Osmanlı toprakları işgal edilmeye başlanınca vilayet bütçelerinin gelirleri de azalmıştır. Bu durumun ilk olumsuz yansımaları ise memur ve öğretmen maaşlarının ödenememesi ve akabinde grevlerin yaşanması olmuştur.
Çalışmada, Türk tarihindeki ilk öğretmen grevinin son Osmanlı Meclisi’ndeki ve basındaki akisleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu yapılırken de Mütareke Dönemi’nde ilkokul öğretmenleri neden düzenli bir şekilde aylıklarını alamamışlardır? Türk tarihindeki ilk öğretmen grevinin kamuoyuna yansımaları hangi yönde olmuştur? Grev nasıl sonuçlanmıştır? Biçimindeki sorulara cevap aranmıştır. Çalışma hazırlanırken Meclis-i Mebûsan Zabıt Cerideleri ve dönemin süreli yayınları temel alınmış, tetkik eserlerden de istifade edilmiştir.