2. Dünya Savaşında Almanlar’a Esir Düşen Türkistanlı İdil (Volga)-Ural Lejyonu
Şu kitabın bölümü:
Tansü,
Y.
E.
(ed.)
2023.
Tarih Alanında Seçme Yazılar-IV.
Özet
Polonya’nın paylaşımı hususunda ortak bir karara varan Sovyetler ile Almanlar Ağustos 1939’da 10 yıllık bir saldırmazlık anlaşması yapmış lakin Almanların, 22 Haziran 1941’de Sovyetlere ani saldırısı ile bu barış dönemi sonlanmıştır. Naziler, Rusya’nın beklemediği bu ani saldırılar ile büyük ilerlemeler kaydederek yıl sonuna doğru içinde Türkistan kökenli askerlerin de bulunduğu milyonlarca Sovyet askerini esir etmişlerdi. Alman kamplarındaki yaşam koşulları birçok esirin yaşamına mal olurken hayatta kalanlar ise zamanla Almanlar için ek bir sorumluluk ve maliyet getirmekteydi. Alman Doğu Bakanlığının öncülüğünde Bir çözüm arayışına giren Türkistan ileri gelenleri ile çeşitli komite çalışmaları yapılmış ve her iki tarafında yararına gözükmüş olan esirlerden lejyonlar oluşturma kararı alınmıştır. Türkistanlı askerlerden oluşturulan lejyonlar daha sonra gerek Doğu Cephesinde Kızıl Ordu ile gerekse diğer cephelerdeki müttefikler ile en ön saflarda girdiği savaşlarda büyük can kayıpları yaşamışlardır. Almanların kontrolünde oluşturulan bahse konu bu lejyonlardan biri de 16. yüzyılın ortalarından beri işgal edilen topraklarını özgürlüğüne kavuşturmaya ant içmiş çoğunluğu Tatar-Başkurt Türklerinden oluşan ‘İdil (Volga) -Ural’ Lejyonu olmuştur. Bu kapsamdaki çalışmamızda İdil-Ural Lejyonunun oluşum süreçleri ve savaş esnasında gösterdiği siyasi-askeri faaliyetlerine değinilecektir.