Klasik Osmanlı Türkçesine Ait Bir Tıp Kitabı: “Ùıbb-ı Kimyá´í”
Şu kitabın bölümü: Tansü, Y. E. (ed.) 2023. Tarih Alanında Seçme Yazılar-III.

Hacı Veli Bişkin
Milli Eğitim Bakanlığı

Özet

İnsanlığın varoluşundan bu yana tıp da insan hayatında önemini koruyarak günümüze kadar süregelmiş bir bilim dalı olmuştur. İnsanın olduğu yerde hastalıklar da kaçınılmaz olmuş ve her milletin insanı da bu hastalıkları tedavi ve hastalıklardan korunma noktasında gerek kendilerinin gerekse de kendilerinden öncekilerin uyguladığı yöntemleri kendi zamanlarında kulaktan kulağa aktarmak yoluyla ya da yazılanları okuyarak uygulamışlardır. Bu noktada tıp bilimi Türkler için de büyük önem arz etmiş bir bilim dalı olmuştur. Nihayetinde de tarih sahnesine çıktıkları coğrafyalarda - Göktürkler, Uygurlar, Selçuklular ve Osmanlı dönemlerinde- yüzyıllar içerisinde kendilerine has tedavi yöntemleri geliştirmişlerdir. Bunu yaparken de birçok bitki, ilaç, alet ve hastalık adlarıyla katkı sunmuşlardır. Tarihi metinler, milletler için geçmişten geleceğe önemli bir köprü olup alanlarında önemlidir ve bu eserler mutlaka incelenmelidir. Tıp metinleri de bu tarihi metinlerdendir ve mutlaka incelenmelidir. Çünkü buradan elde edilecek veriler o milletin kültür ve yazın tarihine de ayrıca katkı sunacaktır. Türklerin tıp metinlerine yaklaşımına baktığımızda Uygurlarla başlayan bir süreç ve devamında Anadolu’da birçok eserler ortaya konmuştur. Ömer b. Sinan el-İznikî tarafından yazılan Ùıbb-ı KimyÀ´í adlı eser de bu kaynaklardan bir tanesidir. 18. yüzyıla ait olan eser Klasik Osmanlı Türkçesi ile yazılmıştır. Bu dönem tıp açısından değerlendirildiğinde Arapça ve Farsça üzerinden Batı tıbbının ve dolayısıyla tıp terminolojisinin girmeye başladığı dönem olmuştur. Çalışmada eserin yazarı hakkında bilgi verilirken içeriği, yazar ve yazarın diğer eseri de değerlendirilmiştir. Çalışmayla on sekizinci yüzyıla ait olan bir tarihi tıp metni daha tanıtılarak eserin üzerinden Klasik Osmanlı Türkçesi dönemi bir eserinin daha bilim adamlarına ve araştırmacılarına kaynak oluşturması amaçlanmıştır. Eser üzerine ileride de yapılacak kapsamlı bir çalışmayla eserin bitki, hastalık ve ilaç adları başta olmak üzere dil açısından da değerlendirmelerle katkısı ortaya konabilir.

Anahtar Kelimeler:

Kaynakça Gösterimi

Bişkin, H. V. (2023). Klasik Osmanlı Türkçesine Ait Bir Tıp Kitabı: “Ùıbb-ı Kimyá´í”. In: Tansü, Y. E. (ed.), Tarih Alanında Seçme Yazılar-III. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub142.c550

Lisans

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Yayın Tarihi

25 June 2023

DOI

Kategoriler