Türkiye’de Dijital Okuryazarlık Üzerine Yapılmış Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi
Şu kitabın bölümü:
Çevik Tekin,
İ.
(ed.)
2023.
Yönetim Bilişim Sistemleri: İşletmelerde Dijital Dönüşüm Yönetimi.
Özet
İçinde bulunduğumuz 21. yüzyılda dijitalleşme, iletişim araçlarında ve bilgi teknolojilerindeki hızlı gelişmeler hem hayatımızı daha kolaylaştırmış hem de alışkanlıklarımızda değişimler meydana getirmiştir. Ayrıca dijital dünya hemen hemen her sektörde yer almaya başlamıştır, iş yapma süreçleri de bunlardan etkilenmiştir. Bu gelişmeler dijital ortama daha kolay uyum sağlamamızı ve olumsuzluklarından kaçınmamızı sağlayacak olan dijital okuryazarlık kavramını ortaya çıkarmıştır. Başlangıçta bilgisayar kullanımı üzerine yoğunlaşan dijital okuryazarlık olgusu, günümüzde hayatımızın neredeyse tüm aşamalarına giren internet ve sosyal medya kullanımı üzerine odaklanmıştır.
Bu çalışmanın amacı; Türkiye’de dijital okuryazarlık üzerine yapılmış lisansüstü çalışmaların, incelenmesi ve analiz edilmesidir. Yapılan literatür incelemelerinde, dijital okuryazarlık üzerine yapılmış yüksek lisans ve doktora tezlerinde çalışılan konuların yönelimlerini belirleyen kapsamlı bir analiz çalışmasının bulunmadığı görülmektedir. Bu noktadan hareketle araştırmada, Türkiye’de dijital okuryazarlık üzerine yapılmış lisansüstü eğitim tezlerinin tematik dağılımlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın yöntemi nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi uygulanmıştır. Araştırmanın kapsamında ise, YÖK Başkanlığı tarafından arşivlenen Ulusal Tez Merkezinde “dijital okuryazarlık” üzerine yapılmış çalışmaların 2017 yılından itibaren araştırılmaya başlanıldığını, sayısal olarak ise 1 adet tıpta uzmanlık, 8 adet doktora tezi ve 71 adet yüksek lisans tezi olmak üzere 80 adet lisansüstü çalışmalar bulunmaktadır. Yapılan çalışmaların incelenmesi sonucunda; en çok ve kapsamlı bir şekilde eğitim-öğretim alanında, iletişim bilimleri, bilim ve teknoloji, işletme, kamu yönetimi, turizm, sağlık bilimleri yönetimi, psikiyatri, hemşirelik ve spor alanlarında da çeşitli lisansüstü tez çalışmaları mevcuttur. Analizler, çeşitli gruplar arasında yapılmış ve birçoğunda gözlemlenmektedir ki eğitim düzeyi, üst bilişsel farkındalık ve teknoloji kullanım sıklığına göre dijital okuryazarlık olgusunda olumlu yönde bir etkisinin olduğunu fakat yapılmış çalışmaların önemli bir kısmında cinsiyet ve yaş değişkenlerinde dijital okuryazarlık düzeyinde anlamlı değişkenlerin ortaya çıktığını gözlemlenmiştir.