İletişim Araştırmalarının Sosyolojik Kökenleri
Şu kitabın bölümü: Gezgin, U. B. (ed.) 2023. İletişim Bilimlerinde Son Yaklaşımlar.

Çilem Tuğba Koç
Erciyes Üniversitesi

Özet

Sosyal teori üretimi, sanıldığının aksine gerçek hayatla hiçbir ilgisi olmayan, içi boş levhalardan oluşan bir teoriler zinciri değildir. Tam tersine, sosyal teoriler, en başından beri, içinde yaşanılan toplumsal gerçekliği ele alarak, toplumsal olguların anlaşılmasında ve açıklanmasında izlekler sunan, bazen birbiririni destekleyen bazen de birbirbirine karşı çıkan yaklaşımlar bütünüdür. Endüstrileşme, şehirleşme, kitle toplumu, tüketim toplumu, yabancılaşma, ayrımcılık gibi sosyal olgular, içi boş etiketler değil, içinde yaşadığımız toplumsal gerçekliği anlatan kavramlardır. Dolayısıyla, bu kavramlar üzerinden toplumsal gerçekliği anlamlandırmaya çalışan sosyal teoriler, yaygın kanının aksine hiç de içi boş fikirlerden ibaret değildirler. Modernleşmenin bir parçası olarak ortaya çıkan, hatta “modernin (new/yenini) bilimi” olarak da ifade edilen Sosyoloji, Endüstri Devrimi sonrasında, toplumsal bağlarından koparak, kırsaldan kente göç eden büyük kalabalıkların/kitlelerin içinde yaşadığı toplumu ele almıştır. Sanayileşme neticesinde şehirlere taşınan bireylerin/kalabalıkların, tıpkı atomun parçalarının bir kütleyi/maddeyi oluşturması gibi, birbirinden izole edilmiş bir şekilde bir kütleyi/kitleyi (Mass) oluşturduğu düşünülmeye başlamıştır. İletişim araçlarındaki gelişmeler, modern insanın başını daha önce hiç görülmemiş bir şekilde döndürmüş, bu araçların kitleleri yönlendirmede/etkilemede ne denli etkili oldukları Kütle/Kitle İletişim Araştırmaları’nın (Mass Communication Research) olarak ayrı bir disiplin olarak doğuşunu hazırlamıştır. Bu çalışma, Sosyoloji’den ayrıştırılarak modellere indirgenmiş, parçalanmış İletişim Kuramları anlatısı sunmak yerine; İletişim Araştırmaları’yla Sosyoloji arasındaki bağı yeniden kurma çabası yönünde bir girişimdir. Çalışmada, Sosyoloji’nin bir disiplin olarak gelişimini sağlayan Chicago Okulu araştırmacılarının “iletişim ve iletişim araçlarına” olan yaklaşımları ve Chicago Okulu’nun İletişim araştırmaları konu edilmiştir. Ayrıca makalede, incelenen dönem, İletişim Araştırmaları tarihinde güçlü etkiler dönemi olarak da adlandırıldığı için, kitle iletişim araştırmalarında bu dönemle birlikte anılan Chicago Okulu sosyologlarının iletişim araştırmalarına da yer verilmiştir.

Kaynakça Gösterimi

Koç, Ç. T. (2023). İletişim Araştırmalarının Sosyolojik Kökenleri. In: Gezgin, U. B. (ed.), İletişim Bilimlerinde Son Yaklaşımlar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub135.c650

Lisans

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Yayın Tarihi

23 June 2023

DOI

Kategoriler