Ölçme ve Değerlendirmede Temel Kavramlar
Şu kitabın bölümü: Baltacı, Ö. (ed.) 2023. Eğitim Bilimleri Araştırmaları- III.

Esra Eminoğlu Özmercan
İstanbul Üniversitesi

Özet

Geçerli ve güvenilir bir ölçme sonucu elde etmek için ölçme ve değerlendirme bütün alanlarda kullanılmaktadır. Ölçme, bir niteliğin gözlenip ve gözlem sonuçlarının sayı veya sembollerle ifade edilmesidir. Doğrudan, dolaylı ve türetilmiş olmak üzere üç tür ölçme vardır. Ölçmede doğal ve tanımlanmış birim olmak üzere iki birim vardır. Birimlerin de eşitlik, genellik, kullanışlılık özellikleri vardır. Ölçmede sıfır noktası, birim ve ölçeklerle ilişkili diğer önemli bir kavramdır. Gerçek anlamda yokluğu ifade eden sıfır gerçek sıfır; gerçek sıfır olmadığı halde sıfır kabul edilen değere de itibari sıfır denmektedir. Sınıflama (adlandırma), sıralama, eşit aralıklı ve oran ölçeği olmak üzere dört ölçek türü vardır. En az bilgiden en çok bilgi verene doğru sıralı olarak verilen bu sınıflandırmada sınıflama ölçeği özellikleri adlarına ya da türlerine göre sınıflandırır. Bu ölçekten elde edilen ölçme sonuçları üzerinden hiçbir matematiksel işlem yapılmaz. Sıralama ölçeğinde özelliklere ait büyüklükler belli kurala göre dizilir. Ölçülen özelliğin belli bir başlangıç noktasına göre ve belli bir özelliğe sahip oluş miktarına göre eşit aralıklarla sıralanması eşit aralık ölçeğindedir. Eşit aralık ölçeğindeki ölçme sonuçlarında sıfır yokluk anlamına gelmez. Ölçme sonuçları üzerinde aritmetik ortalama, standart sapma, ortalama kayma gibi istatistiksel işlemler uygulanabilir. Sınıflama, sıralama ve eşit aralıklı ölçeklerin özelliklerini taşıyan eşit oranlı ölçekler en üst düzeydeki ölçektir. Oran ölçeğini eşit aralıklı ölçekten ayıran özelliği eşit aralıklı ölçekteki izafi başlangıç noktası bu ölçekte gerçek sıfır noktasıdır. Bu ölçekte her türlü istatistiksel işlemler yapılabilir. En üst düzeyde bilgi içeren ölçekten başlayarak diğer ölçeklere bilgiler dönüştürülebilir ancak en az bilgi içeren ölçekten bir üst düzeyde bilgi içeren ölçeğe dönüşüm gerçekleştirilemez.

Kaynakça Gösterimi

Eminoğlu Özmercan, E. (2023). Ölçme ve Değerlendirmede Temel Kavramlar. In: Baltacı, Ö. (ed.), Eğitim Bilimleri Araştırmaları- III. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub123.c695

Lisans

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Yayın Tarihi

25 June 2023

DOI